Van'ın Muradiye İlçesi'nde bulunan ve her yıl binlerce kişinin ziyaret ettiği doğa harikası Muradiye Şelalesi her yıl biraz daha coşkusunu kaybediyor. Şelaleyi besleyen Bend-i Mahi Çayı'nın üzerine kurulan Hidro Elektrik Santralleri'nden (HES) dolayı hem suyun debisi değişti, hem de suyun hızı azaldı. Kış mevsiminin kurak geçmesinin de etkilediği şelale eski görkemini yitiriyor. Şelalenin etrafında yetişen bitki ve ağaçların yıldan yıla kuruması dikkat çekerken, her gün yüzlerce yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği şelalenin etrafı bir çöplüğü andırıyor. 

 

SUYUN DEBİSİ DÜŞÜYOR

 

Baharın gelmesi ile birlikte eriyen kar suları Bend-i Mahi çayına akarak çaya toprağımsı bir renk verirken, ziyaretçiler büyüleyici görselliğin eski halinden eser kalmadığını dile getiriyor. 

 

Muradiye Elektrik Üretim A.Ş. tarafından kurulan, Türkiye'nin 272'nci, Van'ın ise en büyük enerji santrali olan Muradiye Ayrancılar HES, ortalama 124 milyon 564 bin 262 kilovatsaat elektrik üretimi ile şelale suyunun azalmasına neden olan etkenlerden. Şelalenin alt ve üst kısmına yapılan 2 HES ile birlikte suda ciddi azalma olurken, kurulan HES'lerle birlikte suyun 25 kilometrelik yatağı da değişti. Şelale civarında esnaflık yapan Ahmet Yılmaz isimli yurttaş, HES’lerden dolayı toprağın suya doymadığına dikkat çekerek, bunun da ağaçların kurumasına neden olduğunu kaydetti. 

 

‘SU YOK AĞAÇLAR KURUYOR’

 

Doğaya artık dokunulmamasını isteyen Yılmaz, şöyle devam etti: “Torunlarımızın da buradaki balıkları ve şelaleyi görmesini umuyorum. Bu doğaya artık zarar vermesinler. HES’ler şelaleye zarar veriyor. Bend-i Mahi çayı üzerinde yapılan HES’lerden dolayı artık toprak suya doymuyor. Bu nedenle biz de ağaçların kurumasını engellemek için karşı dağdan borularla su getirteceğiz. HES’ler borulardan suyu havuzlara aktarıyor ardından da suyu çaya bırakıyor. Bu suyun kimyasal işlemlerden geçip geçmediğini bilmiyoruz. Bu nedenle ağaçlar erken yaprak döküyor ve kuruyorlar. Sonuçta insanlar şelalelin aşağısında çaya giriyor ve birçok insan da çay da balık avlıyor. Geçen sene 2 ağacımız kurudu, bu sene ise 15 tane ağacımız kurudu ve kesmek zorunda kaldık. Bu kış kurak geçti ve kuraklığa HES’ler de eklenince bu yaz şelaleyi zor günler bekliyor.” 

 

‘ŞELALENİN KARŞISINDA SPOR TESİSİ’

 

İsmini vermek istemeyen bir esnaf, Muradiye Kaymakamı tarafından Şelalenin hemen yanı başında bir spor tesisin yapılmak istendiğini ileri sürerek, şunları söyledi: “Yetkililer geçtiğimiz günlerde gelip burada ölçüm yaptılar. Spor tesisi içerisinde futbol, voleybol, tenis, basketbol sahaları olacak. Spor tesisi yerine doğaya zarar vermeden ve doğaya uygun ahşap bir restoran ve butik bir otel yapılırsa daha iyi olacak. Çünkü burayı kış aylarında çalıştıramıyoruz. En fazla 4 ay çalıştırabiliyoruz. İnsanların kışın burada şelaleyi izleyebilecekleri sıcak bir yapı yok.  Aksi takdirde spor tesisi betondan yapılırsa doğaya zarar verilmiş olacak ve şelale için de tehdit olacaktır.” 

 

MA / Mahmut Ruvanas