Bulak: Pirtûka ewil a çîrokên kurdî ya modern Şewqa Sibê ye

img

NAVENDA NÛÇEYAN - Pirtûka "Şewqa Sibê" ku ji nav weşanên Lîsê vê mehê çap bû, li gorî amedakarê pirtûkê rojnamevan Îbrahîm Bulak pirtûka ewil a çîrokên kurdî ên modern e. Bulak dibêje nivîskarê vê Nûrî Hîzanî jî ne kurd e, ermen e.   

Pirtûka çîrokan "Şewqa Sibê" ku çapa vê ya pêşî 1934 li Êrîvanê derketiye îsal bi amadekariya rojnameger û nivîskar Îbrahîm Bulak ji nû ve ji alî weşanên Lîsê vê çap bû. Ji bo em çêtir li ser pirtûk û nivîskarê vê agahdar bin bi Îbrahîm Bulak re peyivîn. 
 
KESEK JIBÎRÇÛYÎ YE 
 
Bulak derbarê nivîskarê pirtûkê Nûrî Hîzanî de van agahiyan dide: ''Nûrî Hîzanî sala 1896’an li qeza Hîzana Bedlîsê tê dinê. Saxfilitiyekî ji Qirkirina Ermeniyan e. Piştî ku berê xwe dide Ermenistanê li wir xwendina xwe ya bilind li Êrîvanê kuta dike. Di nav nifşê yekê Kurmancên Sovyetê de tenê kurd tunebûn. Heta serê pêşî barê bêtir li ser pişta Mesîhiyên Kurdîaxêver bûn. Pê re pê re dersdar û nivîskarên kurdan çêdibin. Nûrî Hîzanî jî ermen e û kurdî dizane. A esas hingî kurd tunebû kurmanc hebû û ermenên kurdîaxêver jî xwe jê dîdît. Mirov dikare kurmancbûnê wekî nasnameyeke kulturî û civakî pênase bike. Kurdbûn an jî kurdîtî dawiya salên 1950'î û 60’an xurt dibe nexasim di nav nifşê duduyan de. Kurdbûn herçiqas hêmanên kulturî û civakî jî bihewîne bêtir nasnameyeke polîtîk e û endamên wê gişt kurd in. Nûrî Hîzanî jî ermenekî ji nifşê yekê ye. Navê xwe yî ermenîkî, Hovakim Margaryan e. Şair, nivîskar û mamosteyê kurdî ye ku îro roj mirov dikare ji bo wî bêje kesekî jibîrçûyî ye. Di sala 1966’an de bi minasebeta 70 saliya wî li Êrîvanê ji aliyê kurdan ve jê re şahiyeke qedigirtinê tê çêkirin. Hingî Emerîkê Serdar ku li gel niviskariya xwe rojnamavenek bû, xebera vê şahiyê ji Riya Teze re nivisiye. Min çer kir, ji çendî kesan pirsî jî ez bi ser agahiya ka kîjan salê miriye,venebûm.''
 
BEHSA ŞERÊ LI AGIRÎ DIKE 
 
Bulak derheqê pirtûkê de jî van agahiyan dide: ''Tê de 8 çîrok hene ku behsa jiyana kurdên li Sovyetê dikin. Wekî berhemên vî nifşî wî jî berê xwe dide paşdamayîna kurmancan, qenciya dewleta şêwrê, qelend, jihevmêrkuştin, bindestiya jinê û hwd. Taybetiya Şewqa Sibê ew e ku kitêba ewil a çîrokên modern ên kurmancî ye. Berî Nûbar a Wezîrê Nadir û Şivanê Kurmanca ya Erebê Şemo çap bûye. Di nav çîrokên wî de bi ya min a balkêş behskirina wî a Şerê Agirî ye. Ji ber heta demekî di nav Kurdên Sovyetê de kes nediwêrî behsa vî şerî bike. Têkiliyên Sovyetê bi dewleta Tirk re alîkî ji ber Xoybûnê jî bi Taşnak re tifaqek çêkiribû ev mesele tam bûbû tabû. Heta ji nivîskarên kurdan dihat di berhemên xwe de jî nefreta xwe a li dijî Taşnakan nîşan didan. Wekî mînak Şikoyê Hesen di helbestekê xwe de dibêje 'Romê, daşnaka koka me qeland'. Taşnak jî wekî dijiminekî çavsor ê kurdan datîne li kêleka tirkan. Dîsa ez mînakeke din bidim ji bo baş bê fêhmkirin. Di Hawarê de di hejmara 8'an de (12 Îlona 1932'yan derçûye) cara ewil behsa Riya Tezê û weşanên din ên çapbûyî tê kirin. Heciyê Cindî bi rêya nivîskarê Ermenî Prof. Dr, Harutyun Migirdiçyan rojnameyan dişîne ji Celadet re. Lê ew serê wî gelek diêşîne û ew jî pêla ku Sovyet li Taşnak hatiye xezebê bêpar namîne û bi pêwendiya wî bi Federasyona Şoreşger a Ermenistanê (Taşnak) heye, tê sûcdarkirin û demekê dikeve hepsê.  Jixwe Nûrî Hîzanî jî bi erênî behsa vî şerî nake, ji perspektîfa siyaseta Sovyetê li vî şerî û şerên din ên kurdan mêze dike.''
 

Sernavên din

10/05/2022
12:38 Lêpirsîna derbarê Emîne Şenyaşar de bi dozvenekirinê encam da
12:35 Di doza êrişa 5’ê Hezîranê de beraet dan polîsan
12:34 Zarokê ku bi guleya ji Serekaniyê hatibû û birîndar bûbû jiyana xwe ji dest da
12:14 Ji 888 welatiyan daxuyaniya Geziyê: Em xwe îxbar dikin
12:07 Parêzerên Ocalan ji bo hevdîtinê serî li dozgeriyê dan
11:57 Serlêdana 'hepsa malê' ya ji bo Ozer a 80 salî hate redkirin
11:35 Hesabên Tirkiyeyê yên petrol û xaza xwezayî
11:18 Dayikên Elkê: Em xwedî li berxwedana Zap, Avaşîn û Metînayê derdikevin
11:17 Kesê ku di bin kontrola polîsan de ket avahiya HDP'ê kî ye?
10:47 Li Hezex û Dêrikê 9 kes hatin binçavkirin
10:29 Naso: Dê milyonek kesan ji bo polîtîkayên xwe yên qirêj bi kar bînin
10:25 RAYBUS’a qeyûm çend roj şûnde xera bû
10:25 Li girtîgehekî Ekvadorê şer: 43 kes hatin kuştin
09:56 Qeyûm ji bo tamîra parkê 10 milyon lîre da îhaleyê!
09:03 Rojnamevan Hewram: PDK bûye enstrumana hêzên dagirker
09:03 Polîsan ji nîşeya 'JÎTEM'ê re got 'zarok daniye'
09:03 Vê carê jî cerdevanan di dilqê 'şivanan' de dişînin Besta û Gabarê
09:03 Siyasetmedar Ebdulxaliq: Tirkiye bûye dewleteke dagirker
09:03 Li Sûrê di avahiyên tescîlkirî de li xizîneyan digerin
09:03 Pêşmergeyê Dêrîn: Tirkiyeyê li Efrînê çi kiribe dê li Başûr jî wê bike
09:01 Bulak: Pirtûka ewil a çîrokên kurdî ya modern Şewqa Sibê ye
09:00 ROJEVA 10'Ê GULANA 2022'YAN
09/05/2022
20:44 Doza Kobanê: Çi eleqeya ezebbûna min û darizandina min bi hev heye?
20:22 Li Amedê Platforma Kurdî: Em li her derî bi kurdî biaxivin
19:42 Rêveberiya Xweser a Şengalê: PDK’ê nûnertiya Şengalê nake
18:59 Li Meletiyê ji bo Cejna Zimanê Kurdî çalakî
16:58 Cerdevan ji Elkê birin Çiyayê Gabarê
15:59 Ji bo dîtina cenazeyên kolbera xebatên lêgerînê didomin
15:27 Dayikên aştiyê bertek nîşanî gefa li Başaran hatibû xwarin dan
15:25 Ceylan: Ev pêvajoya man û nemanê ye
15:14 ‘Têkoşîna dayikan bûye hêviya civakê’
14:34 Kedkarên Îtalyayê li dijî şerê li Kurdistan û Ûkraynayê dest bi grevê dikin
14:28 ‘Ne astengdar ne jî mafên wan tên dîtin’
14:24 Doza Kobanê: Banga 6’ê Cotmehê qîrîna li dijî bêdengiyê bû
13:58 Îdiaya dewrkirina Medreseya Sor kete rojeva Meclisê
13:26 Li Geverê liv û tevgera leşkerî didome
13:15 Li Marûnîsê 8 leşker hatin kuştin û leşkerek jî winda ye
13:05 Li Qoserê qenalîzasyon xetimîn û çareseriyek nehat dîtin
12:46 Li Mêrsînê 2 kes hatin girtin
12:44 Mehmet Ocalan: Qedexeyên hevdîtinê têkiliya xwe bi êrişan re heye
12:43 Li Xelfetiyê qeza: 2 kes mirin 8 kes birîndar bûn
12:33 Malbata Şenyaşar ji şahidên nexweşxaneyê re got: Biaxivin
12:24 Konferansa Anatoliya Navîn a HDP’ê: Dem dema têkoşîna hevgirtî ye
12:14 Mezraya Kûtos ku leşkeran ambargo danîbûn ser hate valakirin
11:17 Kulîlkên sor erdên beyar xemilandin
10:53 Sendroma Zapê: Çawişên pispor dest bi revê kirin
10:16 Hunermendên kurd li dijî êrişan banga yekitiyê kirin
09:07 Alparslan Kuytul hat binçavkirin
09:06 Xelef Şengalî: Ji Rêvebiriya Xweser pêvetir ji tu kesî bawer nekin
09:04 'Ê ku Dêra Sûrp Gîragosê xera kir jî heman dewlet bû'
09:01 Şêniyên Amedê: Tu ferqa PDK'ê ji AKP'ê tune ye
09:00 ROJEVA 9'Ê GULANA 2022'YAN
08/05/2022
20:24 Jin li dijî şer meşiyan
19:57 Bûldan: Em ê heta mirinê li ber xwe bidin û bi ser bikevin
17:26 Dayikan bertek nîşanî PDK’ê da: Vî şerê qirêj rawestîne
16:40 Hiqûqnasan Dozên Kobanê û Geziyê nirxandin: Em ê peyamê negirin
15:54 Dayikan ji Nisêbînê bang kirin: Werin em li dijî şer biherikin ser sînor
15:20 Li Dêra Giragos piştî 7 salan ayîna yekem hate lidarxistin
15:03 Li Nisêbînê meş hat lidarxistin: Vî şerê qirêj bi dawî bikin
14:41 Ciwanan ji ber Roja Dayikan serdana Emîne Şenyaşar kirin
14:28 Li Wanê banga xwedî derketina demokrasiyê hate kirin
13:50 Li HDP’ê beriya kongreyê konferansa jinan dest pê kir
11:41 Li Herêma Kurdistanê 100 hezar îmze hatin komkirin
11:21 Guvenê ji dayikan re name şand: Hêvî ji serkeftinê binirxtir e
11:17 Bernameya Cejna Zimanê kurdî aşkera bû: Dê di navbera 8 û 16’ê Gulanê bê pîrozbikin
10:43 Bi pirsa “Abdûlah Ocalan ji bo we çi îfade dike?” berdana girtiyekê 3 mehan hatiye taloqkirin
09:10 Hevserokê SES a Rihayê Karataş: Divê Waliyê Rihayê bibe şahid
09:09 Rojnamevan Hujebrî: Tirkiye dixwaze bi bêbextiya PDK'ê bi ser bikeve
09:07 Li dijî êrişan banga elewiyan: Têkoşîna hevpar
09:06 Girtiyên ku cezayê hucreyê lê hatiye birîn înfaza wî bi temamî hatiye şewitandin
09:05 Hatin dawiya desthilata xwe ya 20 salî
09:01 Qeyûm tabeleya navê ‘Şengalê’ guherand
09:00 ROJEVA 8'Ê GULANA 2022'YAN
08:33 Teatra Yekta Hevî promiyera ‘Tu Ne Gara Yî’ li Amedê da nîşandan
07/05/2022
20:25 Li Amedê pêşangeha Ben û Senê
19:36 Dêra Sûrp Gîragosê piştî 7 salan hat vekirin
19:11 Piştî 4 mehan cenazeyê 'kolber' Barzan Mihanî hat dîtin
18:12 'Tu Ne Gara Yî' li Amedê ye
17:31 Hevrikê Amedsporê yê play-offê diyar bû
16:48 Artêşa Iraqê êrişî çalakvanên Duholayê kir
16:40 HPG’ê têkildarî mirina tûrîstê danîmarkî daxuyanî da
16:33 400 hefte ye ji bo girtiyên nexweş çalakî li dar dixin
15:38 Li Gabarê 2 leşker hatin kuştin
15:33 Girtiyê nexweş Yildirim di hucreya yekkesî de tê ragirtin
15:10 Fermandarê Asayîşa Êzidxanê: Artêşa Iraqê bi tevahî ji Şengalê venekişiyaye
15:01 Zarok jî di nav de 10 kes hatin binçvkirin
14:55 ÎHD’ê xwest girtiyê nexweş Guler bê berdan
14:10 Li dijî şer li Geverê bang kirin: Sekna gel dê pêşeroja me diyar bike
14:09 Girtiyê nexweş Seyîthan Ay piştî 30 salan hate berdan
13:59 Dayikên Şemiyê ji bo Ayşîn edalet xwest
13:42 Rojnameger Kopplîn: Bi milyar dolaran mal û milkê Barzaniyan heye
13:41 Li Amed û Êlihê aqûbeta windayan hat pirsîn
13:26 Jinan bersiv dan êrişa li dijî Başaran: Em ê paş ve gav neavêjin
12:48 Malbata Şenyaşar: Rêveberiya xerab felaket e
12:01 Wêneyê provokatorên li ber HDP’ê bi Soylu re derket holê
11:56 ‘Li ku derê destkeftiyên kurdan hebin PDK bi dijminan re êrişî wir dike’
11:53 Hejmara 4'emîn a Kovara Destar gihişt ber destê xwîneran
11:09 ‘Keça manewî’ ya Erdogan vê carê jî çav berda Medresa Sor!
11:04 Pevçûna li Çiyayê Cûdî plana li Zapê serûbin kir
10:29 Xelkê Cizîrê: Ew çiqasî êrişî HDP’ê bikin em ewqasî xurt dibin