Kadın Özgürlük Hareketi’nin (Tevgera Jinên Azad-TJA), kadına yönelik şiddet ve baskı politikalarına karşı 15 Eylül’de “Em xwe diparezin” (Kendimizi savunuyoruz) şiarıyla başlattığı 4 aylık kampanya birçok kentte farklı eylem ve etkinliklerle sürüyor. Diyarbakır’da startı verilen kampanya kapsamında gerçekleştirilen özgün atölyelerin yanı sıra toplumsal cinsiyet atölyelerine katılan kadın ve erkek katılımcılar, egemen bakış açısını kendilerinden yola çıkarak toplum üzerindeki etkilerini sorguladı. 

 

Atölyelere katılan erkeklerle, kampanyanın etkilerini ve yarattığı farkındalığı konuştuk. 

 

‘KALIPLAR OLUŞTURMUŞUZ’

 

Kampanyanın birçok kesim tarafından olumlu karşılandığını belirten Süleyman Ataş, katıldığı atölye ile var olan cinsiyetçiliği sorgulamaya gittiğini belirerek, “Burada kendimde şunu gördüm. Erkekler olarak kadınlara çok fazla rol ve misyon biçmişiz. Kafamıza göre yargılar kalıbı oluşturmuşuz. Birçok olumsuzlukları kadınlarla özdeşleştirmişiz. Fazla uzağa gitmeye gerek yok. Kendi ailemizden yola çıkarsak yemek, bulaşık gibi ev işlerinin yanı sıra çocuk bakımı gibi birçok başlık sıralayabilirim.  Bunları sadece kadınların göreviymiş gibi görüyordum” dedi. 

 

‘ERKEKLER SORGULAMIYOR?’

 

Bir gün dahi var olan egemen bakış açısını sorgulamadıklarını söyleyen Ataş, bunun farkına varmadıkları için eksikliklerini de görmediklerini aktardı. Ataş, “Bu büyük bir eksiklik. Bunlar olmadığı için kadına yönelik şiddet, katliam artarak toplumsallaşıyor. Bunun temeline inmek ve oradan başlamak lazım. TJA, bu kampanya ile bunu yapıyor” diye belirtti. 

 

BİLİNÇALTINDAKİ GERÇEKLER

 

Ataş, atölyede var olan zihniyet ve cinsiyetçi bakış açısı üzerine kimi çalışmalar yapıldığını ve bununla bilinçaltındaki gerçekliğin açığa çıktığını söyledi. Her ne kadar Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) çalışmalarında yer alsalar da toplumdaki diğer hemcinslerinden çok da farklı bir noktada olmadıklarını gördüğünü belirten Ataş, “Her ne kadar kadına yönelik iyi bir noktada olduğumuzu söylesek de aslında toplumdan bir farkımızın olmadığını gördüm. Erkekler olarak bir yere gittiğimizde kimseye hesap vermiyoruz. İstediğimiz saatte dışarı çıkıyor, istediğimiz saatte eve geliyoruz. Kimseye bilgi dahi verme gereği duymuyoruz. Ama kız kardeşim belli bir saatten sonra gelmezse hemen arayıp hesap sorma cüretini kendimde bulabiliyorum. Bunun nedeni de sahip olduğumuz eril zihniyettir” ifadelerini kullandı. 

 

‘SORUN TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİ’

 

Atölyeden sonra yaşamı ile ilgili sorgulamaya gittiğini vurgulayan Ataş, şöyle dedi: “Bu sorgulama hayatın her alanında kadınlarla ortaklaşmamız ve sorunları birlikte çözmemizi sağlayacak. Sadece sözde değil pratikte bunu yaşama geçirmem gerektiğini öğrendim. Kadınlarla eşit olduğumuz gerçeğini kabullenmeliyiz. Eğer bunu kabul edersek kadınlar hiçbir yerde zorluk yaşamaz ve saldırılar da olmaz. Toplumun en büyük sorunu da, saldırıların temel nedeni de kadınların erkeklerle eşit olmadığı algısıdır.” 

 

TJA, ARI KOVANINA ÇOMAK SOKUYOR!

 

Atölye çalışmalarının karma olmasının önemine de dikkat çeken Ataş, “Erk zihniyetini birlikte tartışıyoruz. Kafamızdaki ezberleri birlikte bozuyoruz. Kampanya erkeklerin değişip, dönüşmesinde önemli bir yol izliyor. TJA’nın çalışması, arı kovanına çomak sokmak gibi. Bu çalışmaların her yerde yaygınlaşması önemli olacaktır” diye kaydetti. 

 

‘ÖĞRETİLEN KODLARI SORGULATTI’

 

Atölyeye katılan Ali Bal, yıllardır siyasette yer aldığını ifade ederek, “Düşüncem her ne kadar eşitlikçi bir düzeni savunsa da, erk zihniyetin bize öğrettiği kodlardan kaynaklı pratik anlamda çokta eşitlikçi olmadığımı gördüm. Gerek davranış biçimleri gerekse üslup ve tarza kadar… Erk bakış açısı ve tutum içerisinde olduğumu fark ettim. Bu tür çalışmalar, zihinsel anlamda erkeği değiştirme, dönüştürme ve açığa çıkartma noktasında önemli bir rol oynuyor” dedi.  

 

‘ERKEKLERİN DE MÜCADELE ETMESİ GEREKİYOR’

 

Bal, atölyenin kendisinde yarattığı farkındalık ile ilgili ise şunları söyledi: “Misal benim dilim çok erildir. Bir şeyi tanımlarken, anlatırken sanki hiç kadın yokmuş gibi konuşurum. Bu detayların aslında kadına bakışımı şekillendirdiğini gördüm. Atölyelerdeki çalışmalar bilinçaltımıza müdahale ediyor. Kendimdeki eksiklikleri sorgulamaya götürdü. Karma atölyelerin olması çok iyi. Çünkü orada bir birimizin aynası oluyoruz. Bu çalışmaların devam etmesini istiyorum. Eril düşüncenin yaygınlaşmasında hepimizin sorumluluğu vardır.  O nedenle kadınlar kadar erkeklerin de eşitlikçi bir düzen için mücadele etmesi gerekir.” 

 

‘EN BAŞA GÖTÜRÜYOR’

 

Son dönemlerde toplumda erkeklik kültürünün yenide inşa edilmeye çalışıldığına dikkat çeken Erkan Tepeli da, kadınların bu noktada öz savunma ile cevap vermesinin anlamlı olduğunu aktardı. Tepeli,  karma atölyelerin önemine vurgu yaparak, “Bende de derinlerde bir iktidar tavrının hâkim olduğunu gördüm. Kadın erkek ilişkilerinde o küçük iktidar alanlarının ne kadar büyük bir erkekliğe dönüştüğüne çaptım. Atölyelerin, bu anlamda derinlemesine bir yolculuk yapması açısında önemli bir başlangıç olduğuna inanıyorum. Hayatımda en başa dönmem gerektiğini fark ettim. Erkeklerin 5 bin yıla dayanan bir özgüveni var. Bu özgüvenin dahi bir erkeklik tavrı olduğunu fark etmiyoruz. Bunun için başa dönmek gerekiyor. Erk zihnimize nokta atışı yapan TJA’nın çalışmalarının çok geniş ve yaygın şekilde yapması önemli olacaktır” dedi.  

 

‘ASLINDA ERKEK SORUNU VAR’

 

Atölye katılımcılarından Murat Kalmaz ise, politik mücadelenin içerisinde olmasından kaynaklı belli bir bakış açısı olduğunu ancak bu atölyeyle çok geride olduğunu fark ettiğini söyleyerek, şunları ifade etti: “Bende açığa çıkan şu oldu; sanki kadın sorunu sadece onları ilgilendiriyor zihniyeti hâkimdi.  Aslında bunun bir toplumsal sorun olduğunu yeniden ele almış olduk. Bu çalışmalar özelikle kadın erkek ilişkilerinde çok ön açıcı oluyor. Kendimi görme, sorgulama noktasında verimli bir çalışma oldu. Belli bir bakış açım vardı ama bunu pratiğe dönüştürme noktasında sorunlarımın olduğunu gördüm.  Erkeklerin temel sorunudur. Erkekler olarak sorunu tanımlama, tespit etmede hiçbir sorun yaşamıyoruz, ancak pratiğe gelince bunu yapmıyoruz. Bu nedenle aslında toplumda bir erkek sorunu vardır. Taciz, tecavüz ve kadınları katleden erkeklerdir. Biz devletin istediği politikaların taşıyıcılarıyız. Ancak erkeği değiştirip dönüştürme mücadelesi veren de kadındır. Sorunun temelinde biz erkekler olduğumuza göre bizim kendimizi değiştirip dönüştürmemiz gerekiyor. 

 

 

Atölye çalışmalarından çıktığım gibi eve gidip bunun üzerine eşimle tartışmak istedim. Eşime şikâyetçi olduğu yönlerimi sordum. Birlikte eksikliklerimi konuşup tartıştık. Nasıl dönüşebileceğim üzerine yoğunlaştım. Sistemin savunucusu ve koruyucusu olduğumu gördüm. Örneğin; evin reisi olma özeliği bende hâkim. Ben istediğim saatte dışarı çıkıp gelebiliyorum. Ama eşim böyle yapsa kabul eder miyim düşüncesine bile girdim. O nedenle atölye çalışmaları, bu detayları açığa çıkartması anlamında önemlidir. Muhalif olan ve kadın özgürlük mücadelesini benimseyen bütün siyasi parti, sivil toplum ve kadın örgütlerinin böylesi çalışmaları öncelemesini isterim.”

 

MA / Semra Turan