ANKARA - Salgına yönelik alınan yeni tedbir kararlarıyla işsiz kalan esnaf Bahadır Çevikçi, sadece 5 işletmede 132 çalışanın işsiz kaldığını belirtirken, bir yılda 100 bin TL zarar eden Aşkın Yiğit ise iktidarın “salgınla mücadele” notunun sıfır olduğunu söyledi.
Koronavirüs (Kovid-19) salgınında vaka sayıları hızla artarken, salgına karşı ekonomik destek olmadan alınan tedbirler ise bir kez daha esnafı mağdur etti. Ankara'nın en işlek noktası olan Kızılay’da, esnaf ve işletmeler iflas noktasına geldi. İnsan akışının en fazla olduğu Çankaya ilçesine bağlı Yüksel Caddesi, Karanfil ve Konur sokakta onlarca işyeri kepenk kapatırken, çoğu da çareyi işçi çıkarmada buldu. Sadece Karanfil sokakta 5 işletmenin faaliyetlerinin kısıtlanmasıyla 132 kişi işsiz kaldı.
Karanfil Sokak’ta 5 yıldır restoran girişinde çiğköfte satan Bahadır Çevikçi de işsiz kalanlardan biri. Mikrofon uzattığımız Çevikçi, yeni kararla binlerce kişinin işsiz kaldığını söyledi. Çevikçi, çalıştığı sokaktaki durumu şöyle özetledi: “Komşumuz olan dükkânda 27 kişi çalışıyordu şu anda 2 kişi çalışıyor. Yanında ki 18 kişi çalışıyordu, onlarda 2 kişiye indi. Kahveci 30 kişiden fazla çalıştırıyordu şu anda kapandı. Karanfil çarşı 37 kişi çalıştırıyordu şu anda 7 kişi çalışıyor. Bizim burada 30 kişi çalışıyordu şu anda çalışan sıfır. Geçimimizi nasıl sağlayacağız?”
‘ESNAF KAN AĞLIYOR’
Dört kişilik ailesinin geçimini sağlamak zorunda olduğunu kaydeden Çevikçi, ancak gelinen noktada elektrik, su ve doğalgaz faturalarını dahi ödeyemiyor. Çevikçi, “Kredi çekecektim ama banka vermedi. Birkaç yıl önce yalvarıyorlardı, gelin kredi kartı verelim diye ama şimdi ne para ne de kart veren var. Esnaf kan ağlıyor, artık esnaf diye bir şey kalmadı" diye konuştu.
Alınan önlemlerle salgınla mücadele edilemeyeceğini ifade eden Çevikçi, “Günübirlik çalışıyoruz kazandığımızı akşam yiyoruz. Bu sektörden ekmek yiyen milyonlarca insan var. Öyle bir sistem yapmışlar ki herkesin kafasını karıştırdılar. Kimse ne zaman sokağa çıkma yasağı var bilmiyor. Tamamıyla 15-20 gün sokağa çıkma yasağı var desinler ve gerekli önlemleri alsınlar yoksa bu salgınla mücadele edemezsiniz" ifadelerini kullandı.
‘KEPENK KAPATAN KAPATANA’
Meşrutiyet Caddesi’nde 2 ay önce bir işletmeyi devralan Zeki İnce, yasak kararıyla birlikte sadece paket servislerin yapılabileceğini belirtti. “Alışveriş yapılmıyor ve paket servis isteyen de yok” diyen İnce, tüm gün boyunca sadece 5 paket sipariş aldığını kaydetti. Kirasını ödeyecek durumda olmadığını dile getiren İnce, salgınla mücadele adı altında alınan önlemlerinde yetersiz olduğunu söyledi. Alınan önlemlerde esnafın düşünülmediğini dile getiren İnce, “Ankara'nın en işlek ve köklü caddelerinin başında Meşrutiyet Caddesi gelirdi ama şimdi işyerini kapatan kapatana. Caddede kiralık iş yeri bulmak zordu ama şimdi herkes kepenk kapatmış ve bizde kapatmamak için direniyoruz. Sonumuz ne olacak belirsiz. Yapılacak yardımlarla ayakta kalmak istiyoruz ama pekte umudumuz yok” dedi.
Mithatpaşa Caddesi’nde bir yıldır lokanta işleten Aşkın Yiğit'in salgında zararı 100 bini TL’yi aşmış durumda. Kredi çekerek ayakta durmaya çalıştığını anlatan Yiğit, ödeme yapamadığı içinde borcunun faizle katlandığını değindi. Salgın boyunca hiçbir destek alamamaktan yakınan Yiğit, şunları söyledi: “12 bin TL kiramız var, hepsini cebimizden ödüyoruz. 8 kişi çalışıyorduk ama 4 kişiyi işten çıkarmak zorunda kaldım. Alınan tedbirlerle salgını önleyebileceklerini sanmıyorum. Tedbirler yetersiz, siyasi çıkarlar doğrultusunda kararlar alınıyor. Paket servis diyorlar ama alt yapı yok. Elektrik faturasını çıkaracak kadar bile iş olmuyor, tüm gün 4 paket verdik. 4 kişi buradan eve ekmek götürüyor, 4 paket ile olacak iş değil. İktidara salgın notum sıfır."
RESTORANLAR BOŞALDI, KALDIRIMLAR DOLDU
İşletmelerde masaya oturmanın da yasaklanmasıyla yurttaşlar aldıkları paket yemekleri sokak ve kaldırımda yemek zorunda kaldı. Oluşan fotoğraf ise yurttaşların hem sağlıksız hem de kaldırımlarda kalabalık bir şekilde yemek yemesine neden oluyor.
Sakarya Caddesi’nde insanların maruz bırakıldığı duruma tepki gösteren 30 yıllık esnaf Nadir Yılmaz, "Müşteriler gelip içerde masa sandalyede oturamıyor, bu sefer elden alıp dışarıda tozun toprağın içinde yemek yiyor. Masa sayısı azaltılsaydı, temiz yerde yemekler yenirse, daha iyi olmaz mıydı? Daha önce bu denli bir kriz ile karşı karşıya kalmadık. İşletmelerin faaliyetlerini kısıtladılar ama AVM’ler açık, siyasi partiler kongre yapıyor. Bir kapanma olacaksa topyekûn bir kapanma olması gerek, yoksa bu şekilde olmaz" şeklinde konuştu.
‘İŞYERİMİZ AÇIK AMA İŞSİZİZ’
Selanik Caddesi’nde kafe işleten Hayri Paker ise yanında çalışan 2 kişinin salgından kaynaklı işten ayrıldığını söyledi. Paket servis için altyapı olmadığını dile getiren Paker, “Müşterilerin gelip alması sistemiyle devam etmek istiyoruz. Ama bunu nasıl başaracağız onu bilmiyoruz. İnsanlar gelip bizden alışveriş yapacak mı, yapmayacak mı, belirsiz. Online yemek satan siteler var ama onlar da yüksek oranda kesinti yaptıkları için onlara da dahil olamıyoruz” diye konuştu.
İşyerini açması üzerinden saatler geçmesine rağmen paket satışı yapamadığını ifade eden Paker, “Bizim bir de giderlerimiz, ödemelerimiz var. Geçen kapandığımız dönemde 25 bin TL kredi verdiler. Onların ödemeleri geldi. Şimdi ben ödeme yapamayacağım. İşyerimiz açık olmasına rağmen işsiziz” dedi.
MA / Emrullah Acar - Zemo Ağgöz