ANKARA – Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kurulan Savunma Sanayii Başkanlığı’ndaki düzenlemelerin Anayasa’ya aykırı olmasıyla iptal edilmesini talep eden CHP’nin, başvurusu AYM tarafından reddedildi.
Anayasa Mahkemesi (AYM), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) milletvekilleri Engin Altay, Özgür Özel ve Engin Özkoç ile birlikte 138 milletvekilinin 15 Temmuz 2018 tarihli 30479 sayılı Savunma Sanayii Başkanlığı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 3’üncü maddesinin üçüncü cümlesinde yer alan “yurtdışı…” ibaresi ile 8’inci maddenin 5 numaralı fıkrasının yürürlüklerinin durdurulması ve iptal taleplerine “ret” kararı verdi.
‘KANUN ONAYI OLMADAN KARARNAME ÇIKARABİLİR’
Kararın gerekçesinde yeni hükümet sisteminin özelliklerine dikkat çekildi. AYM, kararında Cumhurbaşkanı’na, “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi” adı altında düzenleme yetkisi verildiğini ve Cumhurbaşkanının Anayasa’da belirlenen yetki çerçevesinde herhangi bir kanuna dayanmadan ve yasama organının onayını almadan kararnameler yoluyla düzenleme yapabileceği vurgulandı. AYM, Anayasa’nın 104’üncü maddesinde yer alan ifadelerle cumhurbaşkanının yürütme yetkisine ilişkin konularda da kararname çıkarabileceğinin hüküm altına alındığına dikkati çekti. Cumhurbaşkanının kişi temel hak ve ödevleri, siyasi haklar ve ödevler konusunda kararname ile düzenleme yapılmayacağının belirtildiği kaydedildi.
‘YÜRÜTME YETKİSİ KAPSAMINDA’
“yurtdışı…” ibaresinde yer alan düzenlemenin Cumhurbaşkanlığına bağlı bir kamu tüzel kişisi olan Başkanlığın teşkilatlanmasına dair bir düzenleme öngördüğünü savunan AYM, “Bu itibarla yürütme yetkisine ilişkin bir hususu düzenlediği açıktır” dedi.
AYM, gerekçesinde “Bir tüzel kişiliğin gerçek anlamda kurulduğundan bahsedebilmek için görevleri, teşkilat yapısı gibi unsurlarında belirlenmesi gerekir. Teşkilat yapısı, görevleri, çalışma usulü gibi konular düzenlenmeden bir kamu tüzel kişiliğinin faaliyette bulunması düşünülemez. Başkanlığın yurt dışı teşkilatının kurulmasına yönelik olarak yürürlükte herhangi bir kanuni düzenleme saptanmamıştır. Bu itibarla kural, kanunda açıkça düzenlenen konulara ilişkin değildir. İptal talebinin reddi gerekir” diye belirtildi. AYM, yurtdışı teşkilat kurulmasına ilişkin temel kuralların başkanlığa değil, cumhurbaşkanı kararına tanındığını savundu.
CHP: ANAYASA’YA AYKIRI
Kararnamenin 8’inci maddesinde yer alan personel görevlendirmenin kamu hizmetine girme kapsamında olduğuna itiraz eden CHP, söz konusu alanda kararname ile düzenleme yapılmasının Anayasa’ya aykırı olduğunu kaydetti. AYM, ret gerekçesinde bir kez daha kapsamın yürütme yetkisi alanında olduğunu savundu.
İPTAL TALEPLERİ REDDEDİLDİ
AYM, Başkanlık personelini atamaya yetkili mercie ilişkin yürürlükte olan herhangi bir kanuni düzenleme saptanmadığını belirtti. Personel istihdamına ilişkin genel bir çerçeve çizildiğine dikkati çeken gerekçede, “Başkanlık personelinin Cumhurbaşkanı onayı ya da Cumhurbaşkanının bu yetkisini Başkana devretmesi üzerine başkan onayı ile atanmasının ön gören kuralda belirsizlik yoktur” ifadelerine yer verildi. Her iki maddenin iptal talepleri reddedildi.
ÜYE ANAYASA’YA AYKIRI
Anayasa’ya aykırılık bakımında karşı oy kullanan AYM üyesi M. Emin Kuz, Anayasa’nın bazı hükümlerinde öngörülen Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri’nin çıkarma yetkisinin istisna olduğunu ve istisnalarında dar yorumlanması gerektiğine dikkati çekti. Kuz, “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kurulan bir kamu tüzel kişiliği olan Savunma Sanayii Başkanlığının yurtdışı teşkilatı ile personel rejiminin de Anayasa’nın 123. maddesine göre kanunla düzenlemesi gerektiğinden, dava konusu kurallar Anayasa’da kanunla düzenlenmesi öngörülen bir konuya ilişkindir. Anayasa 128’inci maddesinde memur ve kamu görevlilerinin ‘atamalarının’ da kanunla düzenleneceği hükme bağlanmıştır. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde yer alan 8. Maddenin 5 numaralı fıkrası bu bakımdan Anayasa’ya aykırı olduğu açıktır.”