Irak Federe Kürdistan Bölgesi’nde uzun zamandan bu yana yaşanan ekonomik kriz nedeniyle başlayan eylemler, bölgenin asayiş güçlerinin uyguladığı şiddet üzerine tırmandı. İşsizlikle birlikte 6 aydır maaşların ödenmemesi, kamu hizmetlerinin yetersiz olması ve ülkenin önde gelen yöneticilerinin yolsuzluklarına karşı başlayan eylemlerde şu ana kadar kimi kaynaklara göre 3, kimi kaynaklara göre ise 6 kişi hayatını kaybetti. Eylemlerin en yoğun olduğu bölgeler Süleymaniye, Halepçe, Germîyan ve Raperîn kentleri olarak öne çıkarken, söz konusu bölgelere giriş çıkışlar dün itibariyle Süleymaniye Yüksek Güvenlik Kurulu tarafından kapatıldı. Protestolar nedeniyle birçok devlet kurumu ve bölgesel yönetim temsilcisinin evleri, eylemciler tarafından ateşe verilirken, eylemlerin şiddeti de her geçen gün artıyor.

 

SALİH: YOLSUZLUKLAR DURSUN 

 

Eylemcilere karşı kullanılan şiddet tepki toplarken, Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih, Federe Kürdistan Bölgesi’nde yaşanan yolsuzlukların durdurulmasını istedi. Salih, asayiş güçlerine de “Şiddet kullanmamalı ve basın mensuplarının müdahale edilmeden özgürce olayları aktarmasına izin verilmeli” çağrısı yaptı. Bölgesel Yönetim Başbakanı Mesrur Barzani de yaptığı açıklamada asayiş güçlerinin eylemcilere müdahalesini “Hükümete bağlı kuruluşlar halkın güvenliğini korumak zorunda. Bu nedenle çatışmalara ve genel kullanılan alanlara gerçekleştirilen zararların önüne geçilmeli ve soruna neden olan kişiler hakkında yasal işlemler uygulanmalı” sözleriyle savundu. Yapılan açıklamaların ardından da asayiş güçlerinin eylemcilere şiddeti sürerken, ölüm olayları yaşanmaya devam etti.

 

RÜŞVET BİR KÜLTÜR HALİNE DÖNÜŞTÜ 

 

Bölgede süren eylemleri Süleymaniye’de takip eden gazeteci Rebaz Mejeed, son durumu Mezopotamya Ajansı’na (MA) değerlendirdi. Mejeed, eylemlerin ilk başlangıç sürecinin işsizlik, maaşların ödenmemesi ve yolsuzluklar olduğunu hatırlatarak, bölgede protestoların her dönem olduğunu ifade etti.

 

Bölgede rüşvet ve yolsuzluğun “bir kültür hâli” aldığını ve toplum bunun farkında olduğunu dile getiren Mejeed, bu nedenle halkın yoğun bir tepkisi olduğunu, bölgede biriken sorunların halkı eylemleri sürdürmek konusunda motive ettiğini söyledi. Federe Yönetimin çıkardığı petrolü yıllardan bu yana Irak hükümetinin karşı çıkmasına rağmen bağımsız olarak satmayı sürdürdüğünü anımsatan Mejeed, yaşanan krizin temel çıkış noktasının petrol gelirlerinin düşmesi olduğunu belirtti. Irak hükümetinin Erbil bütçesini göndermeye dönük şartları olduğunu ve bu anlamda Merkezi Hükümet ve Bölgesel Hükümet yetkililerinin görüşmelerinin devam ettiğini de kaydeden Mejeed, görüşmelerden bir sonuç alınıp alınmayacağının belirsiz olduğunu ifade etti. Bölgede özellikle savaş harcamalarının artmış olmasının da kamuoyunda çok yoğun bir tartışma konusu olduğunu hatırlatan Mejeed, eylemcilerde sistem karşıtı bir tutum olduğunu, taleplerinin tam olarak neler olduğu konusunda da ucu açık bir durum olduğunu söyledi.

 

BU DEFA ÇOK FARKLI

 

Bu defaki protestoların farklı olduğunu vurgulayan Mejeed, “Süleymaniye ve diğer kentlerde benzer eylemler her zaman olur, maaşların ödenmesinin ardından ise eylemler son bulurdu. Ancak bu defaki eylemler öyle görünmüyor. Benim gözlemim bu defaki eylemlerin çok farklı olduğu yönde. Çünkü, eylemcilerin yöntemleri ve tarzları çok farklı. Belli bir yerde toplanmıyorlar. Bir liderleri yok. Herhangi bir mahallede bir anda ortaya çıkabiliyorlar. Bu nedenle de güvenlik müdahale etmekte zorlanıyor. Bu defaki eylemlerin anarşist bir yönü var. Tüm siyasi partilere karşılar. Tüm siyasi partileri hedef alıyorlar. Eylemciler önceki eylemlerde olduğunun aksine yaşları daha genç kişilerden oluşuyor. Talepleri sadece maaşların ödenmesi olarak görmek eksik olur” diye belirtti. 

 

Eylemciler ile görüşmeler de yaptığını ve meselenin sadece maaşların ödenmemesi olmadığını sözlerine ekleyen Mejeed, “Birikmiş bir öfke var. Hükümet maaş ödesin eylemleri durduralım gibi bir talep yok bu defa. Sisteme karşı birikmiş bir öfke var gençlerin içinde” dedi.

 

‘KESTİRMEK MÜMKÜN DEĞİL’

 

Bölgede daha önce çıkan eylemlerde liderlerinin belli olduğunu, güvenlik güçlerinin liderleri tutuklayarak protestoları sonlandırdığını anımsatan Mejeed, bu defa böyle bir durumun olmamasından dolayı eylemlerin gidişatını kestirmenin de mümkün olmadığını kaydetti. Eylemlerin bu şekliyle kontrol altına alınamadığını ve bu nedenle de eylemlerin devam edeceğine dönük bir sinyal olduğuna dikkati çeken Mejeed, şöyle devam etti: “Ancak eylemlerin bu haliyle düzensiz bir şekilde devam etmesi de kimi sıkıntılara neden olabilir. O nedenle 'Eylemlerin daha organize olması için liderlik yapabilecek bir gücü kendi içlerinden çıkarmaları eylemciler açısından daha iyi olabilir’ diye konuşuluyor. Ama yine de ilk defa bu tür organize olmayan grupların sokağa çıkıyor olması ve bir liderlerinin olmaması nedeniyle emniyet görevlileri de şaşkınlık yaşıyor ve ne olacağını kestiremiyorlar. Benim izlenimlerin, eylemlerin devam edeceği yönünde. Emniyet güçleri durdursa bile yeniden başlayacak. Çünkü sorunlar aynı sorunlar ve yakın zamanda çözülemeyecektir.” 

 

MA / Ahmet Kanbal