Batman'ın Sason ilçesine bağlı Balbaşı (Herîvê) köyü ile Diyarbakır'ın Kulp ilçesine bağlı Kayahan (Xweşika) Mahallesi sakinleri, Batman İl Genel Meclisi’nin Zorê Çayı üzerinde Hidroelektrik Santrali (HES) yapılmasına dair aldığı kararın iptalini istedi. 19 Kasım 2020 tarihinde alınan karara karşı çıkan köylüler adına Rıdvan Çiçek itiraz başvurusunda bulundu.  

 

Batman İl Özel İdaresi İmar ve Kentsel İyileştirme Müdürlüğü’ne sunulan dilekçelerde, alınan kararın İl Genel Meclisi’nin yetki sınırları dışında olduğu vurgulandı. 

 

YETKİ SORUNU VAR

 

İl Genel Meclisi tarafından alınan kararın İl Özel İdaresi İmar ve Kentsel İyileştirme Müdürlüğü tarafından 28 Kasım 2020 tarihinde ilan edildiği kaydedilen dilekçede, planlama alanı olarak belirlenen yerin Dicle Havzası’nda yer aldığı vurgulandı. Bundan hareketle Maya Enerji Üretim Ltd. Şti tarafından Metin HES (Kayser Barajı) Reglatör Yıkama Tesisi ve beton ve santrali amaçlı 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planın Diyarbakır ile Batman arasında kalmasından kaynaklı bir yetki sorunu bulunduğuna dikkat çekildi. 

 

Dilekçede HES’lerin ekolojiye verdiği zararlar üzerinde de duruldu. Bu konuda “Yapılan HES’lerin zararlarını ifade etmemiz gerekirse; (zirai, hidrolojik, ekolojik, sismik, çevresel, sosyal ve ekonomiktir) açıdan büyük zararlar verdiği bilinmektedir. Hal böyleyken ısrarla yapılması planlanan Metin HES (Kayser Barajı) 50 mv’lık bir elektrik üretimi için yapılan bu büyük ısrarın şirketlere sadece kar sağlamak olduğunu düşündürmektedir. HES’in yapılması planlanan bölgede büyük su kütlesini tutacak alan olmadığından HES’in yapımı birçok sorunu beraberinde getirmektedir. Çünkü Mereto Dağı, Sason yukarısına giden tek bir ulaşım yolu mevcut iken, taşınacak baraj malzemeleri için mevcut şirketin yol yapması gerekmektedir. Yola yapılacak bu masrafların HES’ten elde edilecek ekonomik kazançtan çok daha fazla olduğu ortaya çıkmaktadır” değerlendirmeleri yer aldı.

 

YER DEPREM BÖLGESİ!

 

Köylüler dilekçelerinde HES’in yapılmak istediği Sason Bölgesi’nin kırsal 1’inci derecede deprem bölgesi olduğu hatırlatmasında da bulundu. Bu konuda şu uyarılarda bulunuldu: “Hem yapılacak yol çalışması hem de yapılacak barajın muazzam su kütlesini depolamasından kaynaklı yer kabuğu üzerinde büyük bir gerilim oluşturmaktadır. Bu oluşacak gerilme mevcut tektonik gerilmelerde eklenirse deprem değerlerin aşınmasına yol açacaktır. Sason Bölgesi sismik olarak aktif hale gelecektir. Gerçekler bu kadar açık ve net iken Sason’da yapılması planlanan HES projesi büyük bir zarar verecektir. Sason’da yapılması planlanan HES projesi sadece bununla da sınırlı kalmayacaktır. Bundan sonra ise yapılması planlanan diğer barajların önünü açacaktır.” 

 

HES’in yapılması halinde hem doğalarının hem de geçim kaynaklarının yok olacağını söyleyen bölge sakinleri, “Kültürel özelliklerini engelleyip, coğrafyanın ekolojik dengesini yok ederek doğaya zarar vermektedir. İlk önce o bölgede yaşayan yöre halkı olan biz köy sakinleri, muhtarlar ve bölgenin sivil toplum kuruluşları ile çevre gönüllüleri derneği gibi çeşitli dernekler Metin HES (Kayser Barajı) projesine karşıdır. Bu bölgede yaşayan muhtarlar ve biz bölge sakinleri topladığımız imzalar imza ve yazılı dilekçelerimizi Diyarbakır Valiliği, Diyarbakır DSİ, Batman Valiliği, Batman İl Özel İdaresi, Batman İl Genel Meclisi ile Batman Çevre Gönüllüleri Derneği’ne daha önce sunmuş idik” diye belirtti.

 

Projenin olumsuz etkilerinin sadece Sason ile sınırlı kalınmayacağının altı çizen köylüler, “Diyarbakır sınırları içinde yaşayan bizleri de kapsaması İdare Hukukundaki yetki sınırlarını aşmaktadır. Bu açıdan söz konusu karar yetki bakımından hukuken sakat bir işlemdir” diyerek HES projesinden vazgeçilmesini istedi. 

 

MA / Fethi Balaman