ŞIRNAK - Besta Dereler bölgesinde 1992’de yaşadığı çadıra atılan havan topuyla öldürülen Safiye Çoban’ın failleri 29 yıldır yargılanmazken, dosya 15 ay sonra zaman aşımına uğrayacak.
Tansu Çiller’in Başbakan olduğu 1993-1996 yılları arasında Türkiye’nin en karanlık dönemlerinden birine tanıklık edildi. “Bu terör ya bitecek, ya bitecek” argümanıyla yürütülen siyasette, Kürt siyasetçi, hukukçu ve insanlarını hedef alan cinayetler silsilesi birbirini izledi, kırsal kesimlerde toplu katliamlar yaşandı. Kaçırılmalardan işkence mekanlarına, köy yakmalarından zorunlu göçe varan birçok yöntem kullanıldı. Uygulamalardan nasibini alan yerlerden biri de Siirt’in Pervari ilçesine bağlı Sarıyaprak (Akrê) köyü oldu. 1992 yılında dayatılan koruculuğun kabul edilmemesi nedeniyle köy yakılırken, burada ikamet edenler hiçbir şey alamadan göç yollarına düşmek zorunda bırakıldı.
HAVAN TOPUYLA KATLEDİLDİ
Yaşatılan zulümden sonra yollara düşen ailelerin peşini devlet, gittikleri yerlerde de bırakmadı. Kilometrelerce yol kat ederek, Şırnak’a gelen 10 nüfuslu Çoban Ailesi, birçok yeri gezdikten sonra Besta Delere bölgesini mesken tuttu. Burada kurdukları çadırda yeniden yaşama tutunmaya çalışan aile, devlet politikalarının tüm kirli yüzüyle karşı karşıya kaldı. Ailenin bulunduğu alana 26 Ağustos 1992'de askerler tarafından 4 havan topu atıldı. Bu sırada 3 aylık bebeğini emziren Safiye Çoban yaşamını yitirirken, aynı aileden 4 kişi yaralandı. Annesinin kucağında süt emen 3 aylık bebek ise şans eseri yara almadan saldırıdan kurtuldu.
29 YIL GEÇTİ
Olay günü annesinin kucağında olan 3 aylık Halil Çoban, şuan 29 yaşında. Üzerinden geçen 29 yılda ailenin yaptığı şikayet başvuruları dikkate alınmadı, tek bir kişi dahi yargılanmadı. Dosyanın ceza yargılaması hiç başlamazken, aile avukatının açtığı tazminat davası 10 yıl sonra sonuçlandı ve 2002 yılında İdare Mahkemesi, devleti 15 bin TL tazminata mahkum etti. Olaydan dönemin Başbakanı Çiller’i sorumlu tutan aile, faillerin cezalandırılmasını istiyor.
‘KİM YAPTI’ SORUSU
Çoban’ın eşi Beşir Çoban, tek geçim kaynakları hayvancılık olduğu için göçten sonra Besta Dereler bölgesini tercih ettiklerini söyledi. Şuan Şırnak merkezde yaşayan Çoban, eşinin katledildiği günü şu sözlerle anlattı: “Bölgede çadırlarımızı kurduktan 5 ay sonra saldırı oldu. Bulunduğumuz bölgeye 4 havan topu atıldı. O saatlerde çatışma olduğu söylenmişti. Ancak çatışma yoktu. Tek bir silah sesi bile gelmiyordu. Eşim o esnada kucağında 3 aylık bebeğini emziriyordu. Atılan havan toplarından biri eşime denk geldi. Büyük oğlum ve 3 akrabam yaralandı. Daha sonra asker olay yerine geldi. Bize, ‘Bunu kim yaptı?’ diye sordu.”
Çadırın bulunduğu bölgeye yakın bir noktada askeriye olduğunu hatırlatan Çoban, havan toplarının askeriyeden atıldığını vurguladı. Eşinin katledilmesinin ardından en yakın karakola giderek “bunu siz yaşattınız” dediğini ifade eden Çoban, askerlerin “Siz bizi öldürdüğünüzde gelip sizden hesap soruyor muyuz?” yanıtını verdiğini aktardı.
DİLEKÇELER SONUÇSUZ KALDI
Faillerin yargı önünde hesap vermediğini belirten Çoban, eşinin ölümüne sebep olanların bilinmesine rağmen dosyanın kapatıldığını söyledi. Olaydan aylar sonra adliyeye giderek dosyanın akıbetini öğrenmek istediğini ancak tek bir kayıt bulamadığını dile getiren Çoban, “Sanki kötü bir rüya görmüş gibiydik” dedi. Uzun araştırmalarının ardından dosyanın Diyarbakır’a gönderildiğini öğrendiklerini ifade eden Çoban, “Herkes kulak arkası yaptı. 10 yıl sonra tekrar bir avukat tuttum. Daha sonra dosya açıldı. Dosya açıldıktan sonra bize sadece 15 bin TL tazminat ödediler. Daha sonra ‘failler bulunsun’ diye birçok dilekçe gönderdim ama hepsi sonuçsuz kaldı” diye belirtti.
‘FAİL MEÇHUL’ BIRAKILDI
Başından geçenleri hiçbir zaman unutmayacağını vurgulayan Çoban, dönemin Başbakanı Tansu Çiller’den ömrü boyunca davacı olacağını söyledi. Çoban, şunları söyledi: “Bu olayın sorumlusu O’dur. Benim ona karşı öfkem hiçbir zaman bitmeyecek. Bu emri o verdi. Dünyada ve ahirette ondan davacı olacağım. Belki bu dünyada hesap vermedi ama diğer dünyada hesap verecek. Çocuklarım annesiz kaldı. Allah kimsenin ahını yerde bırakmaz. Ömrümün sonuna kadar bu kişilerden davacıyım.”
Safiye Çoban’ın dosyası, 15 ay sonra zaman aşımına uğrayacak.
MA / Zeynep Durgut