Salgının ülkede yayılmasıyla birlikte atılan ilk adımlardan biri eğitime ara verilerek, online sisteme geçilmesi oldu. Salgın öncesi eğitime erişmekte zorlanan tutuklular ise salgınla birlikte tamamen unutuldu. Eğitim hakkına erişemeyen binlerce tutuklunun yaşadığı sorunları, Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST) Hapiste Öğrenci Koordinatörü Özge Akyüz ile konuştuk.

 

Cezaevinde öğrenimini sürdürmeye çalışan tutuklulara ilişkin veriye ulaşmanın zorluğuna dikkat çeken Akyüz, en son veriyi Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdür Yardımcısı Namık Kemal Varol’un 31 Ekim 2019 yılında paylaştığını hatırlattı. Varol’un açıklamalarında 58 bin 579 tutuklu öğrencinin olduğunu anımsatan Akyüz, bu açıklamadan sonra milletvekillerinin Adalet Bakanlığı’na verdiği soru önergelerine yanıt verilmediğini söyledi.

 

HEYETİN İNSAFINA BIRAKILDI

 

Tutuklu öğrencilerle yaptıkları görüşmeleri aktaran Akyüz, öğrencilerin “ekonomik zorluklar, eğitim materyaline ulaşmak, okula gidiş gelişler, ders çalışma imkanı, online sınavlara katılmak” gibi sorunlarla karşılaştıklarını kaydetti. Tutuklu öğrencilerin harçlarının 12 Haziran 2017’ye kadar Adalet Bakanlığı tarafından ödendiğini söyleyen Akyüz, o zaman alınan kararla harçlarının cezaevinin bulunduğu ilin Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının mütevelli heyetinin insafına bırakıldığını ifade etti.

 

EŞİTSİZLİK SÖZ KONUSU

 

Eğitimlerin online olarak verilmesiyle birlikte tutuklu öğrencilerin ders notlarına ve kaynaklara ulaşmakta zorlandığını dile getiren Akyüz, “Online eğitimlere katılmayı, bilgisayar kullanmayı talep ediyorlar. Ancak cezaevleri altyapının yetersiz olduğu, böyle bir kullanım sırasında mahpusların yanında personel bulundurulması zorunluluğu sebebiyle bu durumun sağlık sorunu yaratabileceği ve güvenlik gerekçeleriyle bu talepleri reddediyor. Dış dünyada aynı yaş gruplarına sağlanan eğitim ve öğrenme fırsatlarıyla mahpuslar arasında ciddi bir farklılık ve eşitsizlik durumu söz konusu” diye belirtti.

 

İMKANLAR KISITLI 

 

Salgınla birlikte en çok karşılaşılan sorunun çevrimiçi bilgisayar kullanımına erişimin önündeki engeller olduğunu aktaran Akyüz, “Tüm dünyada eğitimler pandemiyle birlikte dijital ortama geçti, dolayısıyla bilgiye ulaşmanın aracı çevrimiçi internete erişim ve bilgisayar kullanımı. Ancak mahpuslar bu imkandan yararlanamıyor. Mahpuslar kısıtlı telefon görüşlerini öğrenim süreçlerine ilişkin bilgiye ulaşmak için kullanmak durumunda kalabiliyor. Bu durum onların kayıt tarihlerini, bütünleme tarihlerini vs. kaçırmasına sebep oluyor” diye kaydetti. 

 

Tutukluluk halinin temel hak ve hürriyetlerin önünde engel olamayacağının altını çizen Akyüz, “Öğrenimini sürdürmeye çalışan mahpuslara ise gerekli imkanların sağlanması gerektiğini düşünüyorum” dedi.

 

YAPISAL SORUNLAR 

 

Adalet Bakanlığı’na cezaevlerindeki tutuklu öğrenciler hakkındaki verilerin açıklanması çağrısı yapan Akyüz, “Çok yapısal sorunlar var. Genel bir yöntem olarak Adalet Bakanlığı, hapishanelerin eğitim birimleri, bu alanda çalışan sivil tolum örgütleri, akademisyenler ve üniversite bileşenlerinin bir arada çalışma yürütmesinin önemli olduğunu düşünüyorum. Spesifik olarak da, dış dünyada öğrenim sürecinin ve bilgilerin online platformlara taşındığı böylesi bir süreçte bilgisayar kullanımı ve çevrimiçi internete erişime ilişkin somut, planlı ve yaygın bir uygulama geliştirilmesi gerektiğini düşünüyorum” şeklinde konuştu.

 

MA / Kadir Güney