Urfa'nın Harran ilçesine 53 kilometre mesafede bulunan Soğmatar Antik Kenti ile 38 kilometre mesafedeki Şuayip Antik Kenti tarihe ışık tuttuğu gibi, görenleri de büyüleyen mimariye sahip. Her 2 antik kent, Kültür ve Tarih Varlıkları arasında yer alsa da, olması gereken ilgiyi ve bakımı görmekten uzak. 

 

SOĞMATAR

 

Soğmatar Antik Kenti, Milattan Sonra (MS) 2'nci yüzyılda inşa edildiği bilirtiliyor. Abgar Krallığı döneminde Tektek Dağları bölgesinde yapılan yerleşim yeri, ay ve gezegen tanrılarına tapınma merkezi olarak kullanıldı. Arapça "Yağmur" anlamına gelen "Matar" kelimesinden ismini alan Soğmatar, kışın bol yağış alan bir bölgede bulunuyor. Bölgede bu nedenle çok sayıda sarnıç ve kuyuda bugün de biriktirilen sular, dağlarda otlatılan koyun ve keçi sürülerinin yaz aylarındaki su ihtiyacını karşılıyor. Bu özelliğinden dolayı bulunduğu mahalle günümüzde de “Yağmurlu” adını aldı. 

 

AY TANRISI SİN KABARTMASI

 

Soğmatar kentinde üzerinde kabartma yazılar, heykeller, figürlerin bulunduğu tarihi yapıların yer aldığı tepelerin etrafı taştan yapılmış evlerle sarılı. Mahalle içerisinde irili ufaklı çok sayıda mağara yer alırken, çevre güvenlik amaçlı oluşturulan savunma kuleleri ile donatılmış. Mahallenin girişinin sol tarafında bulunan tepede, Ay tanrısı Sin'in kabartma heykeli yer alıyor. Sin'in yanında da başka bir kabartma yer alıyor. Sin'in heykelinin bulunduğu tepenin üzerindeki kayalık zeminde ise taşların oyulması ile uzunca kabartma yazılar bulunuyor.

 

POGNON MAĞARASI

 

Mahallenin girişinin sağ tarafında ise çok sayıda mağara bulunuyor. Pognon olarak bilinen bir mağarada, 12 tanrı olarak adlandırılan kabartmalar yer alıyor. Kabartmalardan biri hariç diğerleri ilk günkü canlılığı ile görenleri büyülüyor. Kare ve yuvarlak desenli ana kayada yapılmış çok sayıda kaya mezar da mağaralarda yer alıyor. 

 

Mahallenin diğer bir tarihi yapısı ise, Hz. Musa'nın kuyusu. Bugün de kullanılan kuyunun Hz. Musa'nın asasını vurduğu yer olduğu varsayılıyor.

 

TEZEKLER MAĞARADA İSTİFLENİYOR

 

Tarihi görselliği ile gelen turistleri de büyüleyen kentin günümüz yaşayanları, hayvan gübresinden yaptıkları tezekleri tarihi mağaralarda istifliyor. Hiç bir koruma tedbirinin olmadığı antik kent, sahipsizliğine rağmen gezilmesi gereken Urfa'nın tarihi merkezlerinden biri.

 

ŞUAYİP ANTİK KENTİ

 

Harran'daki antik kentlerden biri de Şuayip Antik Kenti. Efes'i andıran mimarisi ile dikkatleri çeken Şuayip Antik Kenti'nin Genç Roma dönemine (M.S. 4-5. yüzyıl) ait olduğu belirtiliyor. Harran'a 38 kilometre uzaklıktaki antik kentte, tipik Roma evleri tarzında yapılmış üçgen alınlıklı, çatılı ve etrafı duvarlarla çevrili avlular dikkat çekiyor. Birbirini bağlayan mağaraların da yer aldığı antik kent, güzelliği ile dikkat çekiyor. Yine çevresinde surların kalıntılarının olduğu kentte, kaya mezarlar var. 

 

Kentte bulunan ve kutsal olduğu iddia edilen bir birbiri ile bağlantılı iki mağarada Şuayip Peygamberin yaşadığı belirtiliyor.

 

Şuayip'te Urfa'nın görülmesi gereken tarihi merkezlerinden biri.

 

MA / Müjdat Can