URFA - Urfa'da yok olmaya yüz tutmuş meslekleri icra edebilmeleri için 15 yıllığına ustalara tahsis edilen mekan, 4’üncü yılında “müze yapılacak” denilerek boşaltılmak isteniyor. 

 

Urfa tarihi Balıklıgöl Platosu içerisinde yer alan tek kültür ve sanata dair çalışmaların yapıldığı Rızvaniye El Sanatları Külliyesi, Urfa Valiliği tarafından planlanan "müze projesi" nedeniyle boşaltılmak isteniyor. 2017 yılı Ocak ayında bir protokol ile Rızvaniye Vakfı’ndan valiliğe bağlı Şanlıurfa İli Kültür Eğitim Sanat ve Araştırma Vakfı’na (ŞURKAV) devredilen külliye, 3 Temmuz 2017 tarihinde hizmete açıldı. Külliye içerisinde bulunan odalardan 5’i imam hatip ve din eğitimi çalışmaları, 3’ü tarih, tasavvuf, eski eser araştırmaları ve edebiyat 15’i ise klasik el sanatlarının icra edilmesi için 22 farklı dalda sanatın üretilmesi için 25 sanatçıya tahsis edildi. Hüsn-i hat, tezhip, ebru, kaligrafi, filografi, ney, keçe, kazaz, tesbih, sahaf, ressam, buğday sapıyla hat, gümüş işlemeciliği, naht (ahşap oyma), kürk, bendir, kilim dokuma, kanaviçe gibi unutulmaya yüz tutmuş meslekleri yaşatmak için 15 yıllığına ücretsiz kiralanan atölyeler, Balıklıgöl’ü ziyaret eden birçok yerli ve yabancı turistin ilgisini çekti ve kentin tanıtımına katkı sağladı. 

 

15 yıllığına tahsis edilen Rızvaniye El Sanatları Külliyesi, 4’üncü yılında boşaltılmak isteniyor. 2021 yılının Temmuz ayında atölyeleri boşaltmaları yönünde ustalara yazı gönderilirken, yetkililer şifayen atölyelerin yerine kente geldiği ileri sürülen 7 peygamber için oda yapılacağını söyledi. Alanda atölyesi olan ustalara ise yeni bir yer tahsisi yapılmadan dükkanlarını boşaltmaları söylendi. Mesleklerini icra edecekleri uygun başka mekanların olmadığını belirten ustalar, mağdur olmak istemediklerini belirtti. Birçok kez kentin mülki amirleri ile bir araya gelen ustalar, atölyeleri boşaltmak istemediklerini ifade etti.  

 

Urfa’da 2014 yılından bu yana filografi sanatıyla uğraşan Fevziye Aya (25), külliye açıldığından bu yana sanatını buradaki atölyede icra ediyor. Aya, Urfa’da filografi sanatını yapan tek kadın usta. Filografi sanatını severek icra ettiğini belirten Aya, “Çekiç ve çivi ile yapıldığı için genellikle erkeklerin icra ettiği bir sanat olarak toplumda biliniyor, ancak sevdiğimiz için zorluklara katlanarak yapıyoruz. Sanatı icra ederken stres kalmıyor. İnsan rahatlıyor. Herhangi bir teknolojik alete ihtiyacımız olmuyor. Gençler özellikle günümüzde teknolojiyle çok iç içe. Oysa filografi sanatını icra etseler onlar için daha verimli olur” diye konuştu. 

 

FİLOGRAFİ SANATI

 

Filografi sanatını çivi ve bakır telin buluşması olarak tanımlayan Aya, aşamalarını şu şekilde anlattı: “Kimileri filografiyi çivi ve telin aşkı olarak yansıtır. Öncelikle tahta seçiyoruz ve üzerine kadife kumaş gerdiriyoruz. Sonraki aşamada ne yapacağımıza karar veriyoruz. Yapacağım şablona karar verdikten sonra çizilen şablonda çiviler ile belirlenen hatlara santim santim işleme yapıyoruz. Çivilerin hepsini tahta ile buluşturduktan sonra tel gerdiriliyor.”  

 

Külliyede sanatını icra ettiği 5 yılda yüzlerce kişiye öğretip sevdirdiğini belirten Aya, “Birçok kişi öğrenmek istiyor. Yeni başlayan bir kişinin tam olarak sanatı icra etmesi bir yılı alıyor. Pratik yapılarak bu sanat ilerletilebilir. Bir kişi öğrendikten sonra bırakamıyor. Bağımlılık yapıyor bir nevi. Keşke bütün bağımlılıklar böyle sanat olsa. Balıklıgöl’de bu mesleği icra eden bir biz kaldık. Urfa’da ise kadın olarak yapan bir tek benim” diye belirtti.

 

KADIN USTALAR MAĞDUR OLACAK 

 

Mesleklerini icra etmeleri için Rızvaniye El Sanatları Külliyesi'nin en doğru adres olduğunu dile getiren Aya, Urfa’da mesleklerini icra edebilecekleri başka bir mekanın da olmadığını kaydetti. Külliyenin kapatılmak istenmesine değinen Aya, “Umarım yeni proje için başka bir yer bulurlar. Külliyede 25 sanatçı arasında kadın sanatçı 3-4 kişiyiz. Erkeklerin sanatlarını icra edebilecekleri kent içinde uygun mekanlar olabilir, ancak biz kadınlar için bu pek mümkün olmuyor. Burada bir birlik oluştu bunun dağıtılmasını uygun bulmuyoruz. Burası 15 yıllığına tahsis edildi, ancak daha 4 yıl olmadan başka bir proje yapılıyor. Yapılmak istenen proje için daha uygun yerler olmalı, burası yerine başka bir yere yapmalarını istiyoruz” şeklinde konuştu.

 

MA / Emrullah Acar