DİYARBAKIR - Bağlar ilçesinin Kaynartepe Mahallesi’nde "Kentsel dönüşüm” projesinin iptal edilmesinin ardından Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından uzlaşılan 24 yapının yıkımı için ihale açıldı.

 

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından Diyarbakır Bağlar Belediyesi’ne atanan AKP’li Hüseyin Beyoğlu ve yönetiminin girişimiyle kente bağlı Kaynartepe Mahallesi, 26 Eylül 2020’de Cumhurbaşkanlığı kararıyla “riskli alan” ilan edildi. Söz konusu kararın ardından mahalle, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 22 Mart 2021’de “Kentsel Dönüşüm Alanı” kapsamına alındı. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Şehir Plancılar Odası (ŞPO) Diyarbakır Şubesi, projeye karşı Diyarbakır 3’üncü İdare Mahkemesi’ne itiraz başvurusunda bulundu. 

 

PLANLAMA HİYERARŞİSİNE AYKIRI

 

Yapılan itirazda, “3194 sayılı İmar Kanunu'nun 9’uncu maddesi uyarınca 22 Mart 2021 tarihinde davalı idarece resen onaylanan Diyarbakır ili, Bağlar ilçesi, Kaynartepe Mahallesi sınırlarında bulunan yaklaşık 5,36 hektar büyüklüğündeki riskli alana ilişkin 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planının; hukuka aykırı olduğu, söz konusu planların yoğunluk düşürücü gibi görünse de azalan nüfusa rağmen ilave yoğunluk öngördüğü, planlama çalışması için yürütülen anketin bilimsel araştırma teknikleri gözetilerek hazırlanmadığı, planlama alanı için yapılan GZFT Analizinin doğru kurgulanmadığı, plan kararlarının planlama ilke ve esaslarına, planlama mevzuatına ve aynı zamanda planın kendi amacına aykırı olduğu, plan kararlarının ulaşım sorunlarını ve trafik yoğunluğunu artıracak nitelikte olduğu, söz konusu planların planlama hiyerarşisine aykırı olduğu” nedeniyle yürütmesinin durdurulması ve iptal edilmesi istendi. 

 

‘YÜRÜTMEYİ DURDURMA’ KARARI

 

ŞPO’nun itirazını değerlendiren Diyarbakır 3’üncü İdare Mahkemesi, 17 Mayıs 2022 tarihinde verdiği kararda, bilirkişi raporunu esas alarak, “…dava dosyası içerisinde bulunan bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporu bir bütün halinde değerlendirildiğinde; benzer yapı stoku ve kentsel yaşam kalitesi olan alanın bir bütün olarak göz önünde bulundurulup planlama yapılması gerekirken, riskli alan ilan edilen yaklaşık 5.36 hektarlık alana yönelik dar bir alanda parçacıl nitelikte planlama yapıldığı, bu durumun ise sosyal ve teknik altyapı alanlarının dağılımının alan bütününde sağlanıp sağlanmadığının kontrolünün yapılmasının önüne geçtiği, diğer taraftan mevcut dokuda nüfus yoğunluğu azaltılmış olmakla birlikte planla öngörülen nüfus ihtiyacını karşılayacak sosyal ve teknik altyapı alanlarının sağlanmadığı, yeşil alan fonksiyonunun yeterli olmadığı, 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planında park alanlarının yol kenarlarında, refüj alanlarında planlandığı, dava konusu alanda yer alan 4 adet imar adasındaki yapı yoğunluk farklılıklarının herhangi bir kritere göre belirlenmediği, rastlantısal bir dağılım yapılarak ve eş değer konum ve özelliklere sahip alanlarda farklı yapılaşma koşulları belirlenerek planlamadaki eşitlik ilkesine aykırı uygulama yapıldığı görüldüğü” tespitine yer verdi. 

 

ŞEHİRCİLİK İLKELERİNE AYKIRI

 

Projenin şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, kamu yararına ve hukuka aykırı olduğu sonucuna varan mahkeme kararında şu ifadeler yer aldı: “Öte yandan, hukuka aykırı olduğu sabit olan davaya konu işlemin, Anayasa ile korunan sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkını engellediği göz önünde bulundurulduğunda uygulanması halinde telafisi güç zararlara sebebiyet verebileceği açık olduğundan, yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için 2577 sayılı Kanun'da aranan koşulların uyuşmazlık konusu olayda gerçekleştiği anlaşılmaktadır. Açıklanan nedenlerle; hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin, uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden, 2577 sayılı Kanun'un 27. maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütmenin durdurulmasına oy birliği ile karar verildi.” 

 

PROJE BAZLI YIKIM İHALESİ

 

Mahkemenin ihale iptal gerekçelerinden biri olan “Yapının riskli olduğunu gösterir yeteri rapor ve testlerin olmadığı prosedürlerinin usulüne uygun yapılmadığı” kısmını hiçe sayan kayyım yönetimindeki Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, iptal edilen Kentsel Dönüşüm Projesi adı altında tahliye edilen 24 yapının yıkım ihalesini açtı. 

 

İhalede, “Kentsel Dönüşüm Projesi” kapsamında 4 bin 92 metrekare inşaat alanlı 24 adet yapının  “Elle seçici yıkım tekniğine göre” yıkımı istendi.