ANKARA - Hasta Mahpuslara Özgürlük İnisiyatifi, 429’uncu haftada İç Anadolu Bölgesi’nde bulunan cezaevlerindeki 37 hasta tutuklu kadının durumuna dikkat çekti.
Hasta Mahpuslara Özgürlük İnisiyatifi, hasta tutukluların durumuna dikkat çekmek için gerçekleştirilen eylemlerin 429’uncu haftasında, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü dolayısıyla hasta tutuklu kadınların durumuna dikkat çekti. İnsan Hakları Derneği (İHD) Ankara Şubesi’nde yapılan açıklamada, “Tedavi haktır engellenemez hasta mahpuslar serbest bırakılsın” pankartı açıldı. Açıklamada, İHD Merkez Hapishaneler Komisyonu Eş Sözcüsü Nuray Çevirmen söz alarak, hasta tutuklu kadınların Türkiye cezaevlerinde yaşadığı hak ihlallerini aktardı.
‘CEZASIZLIK HALİ’
Kadın tutukluların maruz kaldığı pek çok sorunu olduğunu söyleyen Çevirmen, hasta tutukluların sağlık hakkına erişirken üçlü protokolden kaynaklanan birçok aksaklı ve sağlığı tehdit eden uygulama ile karşı karşıya kaldığını belirtti. Kelepçeli muayenenin insan onuruna aykırı olduğunu ifade eden Çevirmen, “Sağlıksız tek kişilik ring araçlarıyla sevkler, yapılmayan ya da aksatılan hastane sevkleri ve daha birçok etkenin yanı sıra 24 saat acil tıp hizmeti zorunlu olan hapishanelerin bunlardan yoksun olması gibi nedenler sağlığa erişimin önündeki engellerdir. Hasta ve ağır hasta mahpuslar infazları ertelenmediği için tahliye olamıyor. Hasta mahpusların haklarının korunmasını garanti altına alan yasalara ve uluslararası sözleşmelere de uyulmuyor. Hakları ihlal eden kamu görevlileri hakkında da cezasızlık politikası izlenmekte ve bu da ihlalleri süreklileştirmektedir” şeklinde konuştu.
İÇ ANADOLU’DA 37 HASTA TUTUKLU KADIN
Çevirmen, İç Anadolu bölgelerinde toplam 37 hasta kadın tutuklunun cezaevlerinde bulunduğunu ve bunların sağlık hakkına erişemediğini belirterek, yaşanan hak ihlallerini şöyle aktardı: “Afyon E Tipi Kapalı Hapishanesinde Fatma Tüzzehra Babacan, Troid kanseri ameliyat oldu, ilaç kullanımı devam ediyor. Eskişehir H Tipi Kapalı Hapishanesi Mukadder Alakuş, bel ve boyun fıtığı, iltihaplı eklem romatizması rahatsızlığı var. İltihaplı eklem romatizması gözüne sıçramış. Diş sorunlar var. Safra kesesinde taş var ameliyatı göze alamıyor. Ülkü Eyilcim, ileri derecede astım, kalp, şeker ve hipertansiyon hastalıkları var. Kayseri Kadın Kapalı Hapishanesi’nde Dicle Bozan, bir bacağı kesik olup diğer bacağında şarapnel parçaları vardır. Bağırsakları parçalanmış olup dışarıda olan bağırsaklar için kolostomi torbası takılıdır. Ayrıca migren atakları var ve epilepsi hastalığından ötürü sürekli bayılmalar yaşamaktadır.”
‘ŞENGÜL’ÜN HAREKET KISIT SORUNU VAR’
Kayseri Kadın Kapalı Cezaevinde bulunan Dilşad Şengül’ün yaralanmalardan kaynaklı kalp ve akciğerlerinde büyük zedelenmelerin olduğunu söyleyen Çevirmen, “Yemek borusu parçalanmış, sağ akciğerinin yarısı çalışmıyor. Yemek borusunda cep oluştuğundan, yemek yerken zorlanıyor yutma güçlüğü çekiyor. Kaburgalarına gelen patlayıcı madde kana karışmış, kalbe doğru ulaşarak vücudun kalp üzerindeki seviyesinden yani baş, boyun ve kollardan kalbe dönen kirli kanı taşıyan ana toplardamara vena kava superioru yırtmış, bu damar dikilmiş, aort damarının çevresinde virüs boşluğunda ve akciğerde şarapnelleri hala mevcut. Sağ kolundan şarapnel parçalarının sinirlerine isabet ettiğinden hareket kısıt sorunu var ve gittikçe ilerliyor, kaslarda sıkışma var, sağ kolunu kaldıramıyor. Serçe, orta ve yüzük parmağı kesilmiş” diye konuştu.
‘AKIN’A BOĞAZ KANRESİ TEŞHİSİ’
Çevirmen, Kayseri Kadın Cezaevi’nde bulunan tutukluların yaşadıkları hak ihlallerine değinerek, şöyle devam etti: “Gülazer Akın, yumurtalıklarında kist var. Ayrıca mide ülseri sorunları da var. Son olarak boğaz kanseri teşhisi konuldu. Işıl Işık’a iki kez beyin ameliyatı olmuş. Medya Aslan’ın nefes darlığı, ileri derecede astım hastası ayrıca bel fıtığı var. Muhlise Karagüzel, kalp hastası, 2021 ve 2022 yıllarında üç kez kalp krizi geçirdi ve stent takıldı. Şeker hastası ve şekerinin çok yüksek olmasından kaynaklı günde dört kez iğne yaptırmaktadır, şekerinin yüksek olması sebebiyle böbrekleri zarar görmüş ve şiddetli sancılar çekiyor. Tansiyon hastalığı için iki ilaç ve bir de dil altı hapı kullanmaktadır. Astım hastası ve bu hastalıklarına dair raporları bulunmaktadır. 2 kez göz anjiyosu olmuş, doktorlar tarafından acilen ameliyat olması gerektiği söylenmiş ancak gözlerini kaybetme ihtimali olduğu için ameliyat olmak istememiştir. Astım hastalığı giderek ağırlaşmakta, nefes almakta güçlük çekmekte, nefes darlığı nedeniyle uyuyamamakta, bu hastalık yüzünden çok kez uykuda bayılmakta ve arkadaşları tarafından uyandırılmaktadır.
OKAN’IN AMELİYAT OLMASI GEREKİYOR
Gülgeş Tatlı’ın her iki kol ve kalçasında ağır yaralar var ve tedavisinde aksaklıklar yaşıyor. Güzel Saraç, Şeker hastası. Hacer Halil Yusuf, 24 yıldır hapishanede, bağışıklık sisteminde sorun var. Memesinde sorun var, hastalık ilerliyor. Jiyan Ay’ın bel fıtığı var, bacakları ise zaman zaman tutmuyor. Medya Aslan’ın nefes darlığı, ileri derecede astım hastası ayrıca fıtık var. Naime Encü’nün bir gözünde katarakt var. Bir gözünde tümör çıkmış, ameliyat olacak. Diş tedavileri yapılmıyor. Bel ve boyun fıtığı var. Nazlı Soglin cezaevinde bulunduğu 11 yıllık süre zarfında midede ülser, beyninde iki damarı tıkalı ve lekeler oluşmuştur, kalp kapakçığında kalınlaşma, eklem hastalığı, yumurtalıklarında kist, nefes darlığı vb. birçok hastalıkları mevcuttur. Nergiz Okan, kolundan ameliyat edilip platin takılmış ancak yeniden ameliyat olması gerekiyor. Özgül Yaşa, diyabet hastası, yüzünde ve çenesinde yaralar var. Pakize Bilenci, 54 yaşında, panik atak hastası, düzenli günlük 2 öğün aldığı panik atak ilaçları alıyor. Karaciğer rahatsızlığı var, Hepatit-B hastası. Songül Aydın’ın panik atak rahatsızlığı mevcut. Şilan Çetiner’in beyninde kitle var. Kusma, baş ağrısı, titreme, kulak uğuldaması var. Ayrıca boyun kemiğinde çatlak var. Zerga Açar, 57 yaşında, iki gözünden ameliyat olmuş, sol elini kullanamıyor.”
‘TOPÇU’NUN CİĞERİNDE ŞARAPNEL PARÇASI VAR’
Sinsan Kadın Kapalı Cezaevi’nde tutuklu bulunan Ayşen Topçu’nun ciğer ve sırtında şarapnel parçalarının olduğunu belirten Çevirmen, “En ufak bir soğuk aldığında, üşüttüğünde nefes alıp verme güçlüğü çekmekte, nefes darlığı sorunu yaşamakta, bazen kramp girmekte, soğuk algınlığında 70-80 yaşındaki gibi öksürmekte, öksürük esnasında ciğerinin kasıldığını hissetmekte, sırtında etkisinin ise sinirlere geldiği için kollarında uyuşma oluşmakta, elinden geldikçe parçaların hareket etmemesi için dikkat etmektedir” dedi.
Çevirmen, Sincan Kadın Cezaevi’nde bulunan hasta tutuklu kadınların yaşadıkları hak ihlallerini, “Bermal Birtek, kalp Hastası. Canan Utangaç’ın vücudunda 2’nci derecede yanıklar var. Beline ve bacağına kırıklar sebebiyle vidalar takılmış, enfeksiyon kapmaması gerekiyor. Koğuşta normal işlerini dahi yapamıyor. Dilek Hatipoğlu’nun kalça kemiği rahatsızlığı (Bursit) hastalığı var. Ayrıca Vertigo hastasıdır. Elif Çetinbaş’ın Rozasea (gül) hastalığı var. Guatr hastasıdır. Bel fıtığı hastasıdır ve 2020’de ameliyat oldu. Fadik Adıyaman, 2 kere rahim ameliyatı oldu. Kanser tehlikesi, tiroid olmasından kaynaklı doktor duruşmaya gelmesine izin vermiyor” şeklinde aktardı.
‘TİKİT’İN BEYNİNDEKİ 8 CM’LİK KİST BULUNUYOR’
Çevirmen, “Gülşan Adet’in kronik anklikozan spondolit (eklem iltihaplanması) ve ülser rahatsızlıkları bulunmaktadır. Nedime Yaklav, böbrek hastası. Ayrıca guatr, alerji ve yüksek tansiyonu hastalıkları var. Nilüfer Şahin’de aşırı unutkanlık ve ellerde titreme var. Ayrıca hipertiroid hastasıdır ve tedavisi devam ediyor. Pınar Tikit’in beyinde araknoid kist var. Kist şu an 8 cm, bayılma, kriz şeklinde ataklar yaşıyor. Kist 10 cm olduğunda risklere rağmen cerrahi müdahale zorunlu olacak. Rihan Kavak Özbek’in kas ve sinir erimesi var. Astım hastası. Zehirli gautr teşhisi konuldu, ameliyat oldu. Bel fıtığı var. Göğüslerinde kitle var, yılda bir kez momografi çektiriyor. Panik atak rahatsızlığı bulunmaktadır. Sabite Ekinci, Hepatit B taşıyıcısıdır. Karaciğerde yağlanma var. Eklem romatizması, kemik erimesi, kalpte ritim problemi (Taşikardi), migren, kronikleşmiş mide ve bağırsak problemleri var. Selver İspir, kalp hastası. Zerrin Yılmaz, panikatak hastası. Ayrıca haşimato hastalığı da var. Zeynep Bingöl, 62 yaşında ve tansiyon hastası. Ayrıca migren ve sinüzit hastası” diye anlattı.
Çevirmen, kadın tutukluların tüm sağlık kontrolleri ve tedavilerinin aksatılmadan yapılmasını, tedavisi yapılamayan ağır hasta mahpusların infazlarının ertelenerek acil tahliye edilmesi gerektiğini söyledi.