MELETÎ - Maden şirketlerin istilasına uğrayan 12 bin nüfuslu Pêtirgeh ilçesinde 32 maden sahasında aktif çalışma yapılıyor. Mal-Çep Eşsözcüsü Ramazan Derin, mülki idarelerin çevre konusunda duyarlılıkları bulunmadığını söyledi.
Meletî merkeze 74 kilometre uzaklıkta bulunan Pêtirgeh (Pötürge) ilçesi, maden şirketlerinin yuvası oldu. Fırat Nehri’nin bir kolu olan Şiro Çayı'nın yarattığı vadi üzerinde kurulan Pêtirgeh, 300 yıl önce bir köy olarak kurulmasına rağmen arazinin dağlık ve engebeli olması nedeniyle fazla büyüyememiş, 12 bin 946 nüfusa sahip bir ilçe. Pêtirgeh jeolojik olarak eski bir tabaka olması nedeniyle maden olarak tanımlanan birçok kayaç türünü barındırıyor.
Ramazan Derin
MTA ÖZEL ŞİRKETLERE DEVREDİYOR
İlçede 196 metre 65 santimetre derinliğinde 5 adet sondaj çalışması yapılmış ve Türkiye’nin tek Profilit yatağı tespit edilmiş. Maden Tetkik Arama Enstitüsü’nün (MTA) yaptığı araştırmayla ortaya çıkan maden yatağı daha sonra MTA tarafından özel sektöre devredilmiş. 20 milyon 221 bin 700 ton Profilit maden rezervinin olduğu düşünülen maden yatağını Sabancı Holding'e ait ÇİMSA şirketi işletiyor. Profilit, refrakter gereç yapımı, seramik sanayi, boya, kağıt, cam, tekstil ve plastik sanayinde kullanılıyor. Pêtirgeh ilçesinde Dölek ve Babik yöresinde çıkarılan profilitin yanında, Sevik yaylası ve Poluşağı’nda Bakır, Yamacı Sağır’da demir, Lar’da ditsen madenleri çıkarılıyor. Bunun dışında ilçede dolomit, florit, vermikülit, tras, mermer ve çimento hammaddeleri de bulunuyor.
‘SİYASETİN MÜLKİ İDARELERE BASKISI’
Son yıllarda maden şirketlerinin istilasına uğrayan Pêtirgeh’te, şimdiye kadar 41 Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) başvurusu yapıldı. Yaptıkları hiçbir ÇED başvurusuna olumsuz karar almayan maden şirketleri, Pêtirgeh ilçesini delik deşik ediyor. Konuya ilişkin konuşan Malatya Çevre Koruma Platformu (Mal-Çep) Eşsözcüsü ve Pêtirgeh Doğa Koruma Derneği yöneticisi Ramazan Derin, ilçede şu an 32 maden sahasında aktif çalışma yapıldığını söyledi. Maden şirketlerinin ilçeyi talan etmesine karşı ekolojik mücadele yürüttüklerini kaydeden Derin, şimdiye kadar iki ÇED başvurusunu, bir tane de maden ocağı ruhsatını iptal ettirdiklerini ifade etti. İptal kararlarına rağmen maden şirketlerinin faaliyetlerine devam ettiğine söyleyen Derin, “Maalesef yerelde bu kararlar uygulanmıyor. Bu kararları uygulayacak bir merci bulamıyoruz. Bu konuda özellikle mülki idareler çok yetersiz kalıyor. Bunda siyasetin ne kadar etkili olduğunu görüyoruz. Siyasilerin etkisi nedeniyle mülki idarelerin özellikle çevre konusunda herhangi bir duyarlılıkları bulunmuyor. Bunlardan dolayı Pütürge’de çok büyük sorunlar yaşanıyor” dedi.
‘MADEN ŞİRKETLERİ KÖYLÜLERİ KANDIRIYOR’
Pêtirgeh ilçesinin en büyük sorunun ilçede kurulan ve Türkiye’nin en büyük maden sahalarından olan profilit madeni olduğun vurgulayan Derin, “Çevre yerlerde çıkarılan profilit madeni, Şiro çayının kıyısında stok ediliyor. Burada toplanan madenler daha sonra Malatya merkezde bulunan Yaygın mahallesinde toplanıyor. Oradan da tren ve TIR’larla Mersin de bulunan ÇİMSA fabrikasına naklediliyor. Bu madenin yüzde 80’lik kısmı ÇİMSA tarafından ihraç ediliyor” diye konuştu.
Son yıllarda ilçede barit maden sahası da açıldığını anlatan Derin, “Pêtirgih-Malatya yolunun hemen yanı başında bir tesis kurulmuş ve bu tesiste barit madeninin yıkanması, ambalajlanması ve stok edilmesi gündemde. Maden lobileri de köylülere bir takım vaatlerde bulunmuş. İş ve ekonomik destek anlamında bazı vaatler vermişler. Bu konuda köylüleri bilinçlendirdik. Bunun halka bir getirisinin olmadığını anlattık. Bu vaatlerin köylüyü kandırmaya yönelik olduğunu söyledik” ifadelerini kullandı.
‘ÖRGÜTLÜ DİRENİŞ’
Pêtirgeh’te maden çıkarılsın veya çıkarılmasın tartışmasından önce Pêtirgeh’de yapılan madenciliğin çevreye verdiği zararlara bakılması gerektiğinin altını çizen Derin, “Pütürge şu an çok vahim bir durumda. Gerek gürültü kirliği, gerekse de toz ve dumanın yarattığı çevre kirliliği nedeniyle başta hayvancılık, zirai üretime de çok zararları var. Mal-Çep olarak, Pütürge, Doğanşehir, Arguvan, Arapkir konularında hep beraber hareket etme ve örgütlenme yoluna giderek kararlı bir direniş sergileyeceğiz” şeklinde konuştu.
MA / Ömer Akın