ANKARA - İkinci Paris katliamının ardından Türkiye’nin olayın kapatılması için Fransa’ya baskı uyguladığını ifade eden gazeteci Mahir Üzmez, Kürtlerin “Fransa devleti bu utançla yaşamamalı” çağrısı yaptığını söyledi.
Fransa'nın başkenti Paris'te bulunan Ahmet Kaya Kürt Kültür Merkezi’ne yönelik 23 Aralık 2022’de gerçekleştirilen saldırıda, Kürdistan Topluluklar Birliği (KCK) Yürütme Konseyi üyesi ve Kürt kadın hareketi öncülerinden Emine Kara (Evin Goyî), sanatçı Mir Perwer (Mehmet Şirin Aydın) ve Abdurrahman Kızıl yaşamını yitirmesinin üzerinden 22 gün geçti. Geçen süre içerisinde tetikçi William M.’nin, “Sağlık durumunun gözaltı koşullarına uyumlu olmaması” gerekçesiyle emniyet bünyesinde bulunan psikiyatri kliniğine nakledilse de ardından oluşan tepkiler üzerine yeniden tutuklu yargılanmasına karar verildi.
Yaşananları ilk günden bu yana katliamla ilgili gelişmeleri takip eden gazeteci Mahir Üzmez, Fransa hükümetinin yaklaşımı, tetikçinin tutuklanması sürecinin ardından nelerin yaşanacağını ve Türkiye’nin katliama dair Fransa’ya yönelik baskılarına dair Mezopotamya Ajansı’na (MA) değerlendirmelerde bulundu.
KATİLİN PROFİLİ KATLİAMIN İŞLENİŞ BİÇİMİ
Katilin profilinin, verdiği ifadenin, katliamın işleniş biçiminin Fransız savcılarının, devlete yakın ya da devletin resmi ajansları üzerinden kamuoyuna yaydığı bilgiden ibaret olduğunu belirten Üzmez, “Bunun dışında kimsenin çok fazla bilgisi yok. İlk andan itibaren özellikle AFP, katilin profiline, ismine, daha önceki yaşam hikayesine ilişkin yoğun bilgi paylaşımında bulundu. Olayın yaşandığı 23 Aralık 2022’de, öğleden sonra 15.00 civarında Fransa İçişleri Bakanı olay yerine gitti ve ‘istihbarat servislerimizde, bakanlığımızda katilin ismine ve bilgilerine dair hiçbir şey yok elimizde’ demişti. Ama buna rağmen çok yoğun bilgi paylaşımı içerisine girildi” dedi.
‘SORGU HAKİMİNE KADAR GETİRİLEN İLK KATLİAM’
Fransa’da daha önce de birçok kez siyasi cinayetlerin işlendiğini dile getiren Üzmez, ancak hiçbirine yönelik soruşturmanın savcılık sürecine kadar getirilmediğini ifade etti. Fransa’daki yargı işleyişinin, “Polis dosyayı savcıyla birlikte inceleyip, sorgu hakimine sevk ediyor. Sorgu hakimi sürecinde davanın açılıp açılmayacağına karar veriliyor” şeklinde olduğunu kaydeden Üzmez, ilk defa Sakine Cansız, Fidan Doğan ve Leyla Şaylemez’in katledildiği 9 Ocak 2013’teki katliam davasının sorgu hakimine kadar gelebildiğini hatırlattı. Üzmez, şunları söyledi: “Bu aşamaya gelmesi, Kürt halkının verdiği mücadele sonucunda yaşandı. Gelinen aşamada, ilk defa Paris’te işlenen bir siyasi cinayet, sorgu hakimin karşısına gelmiş oldu. Fakat yine işlemedi, katil Ömer Güney’in mahkemeye aylar kala öldüğünün söylenmesiyle, dava düşürüldü. Ancak elimize geçen bilgilere göre, Ömer Güney’in otopsi raporu bile henüz yok” bilgilerini paylaştı.
‘KÜRT HALKI FRANSA YARGISINA GÜVENMİYOR’
Kürtlere yönelik ikinci Paris katliamını gerçekleştiren katilin tutuklandığını belirten Üzmez, bunda eylemlerin ve Fransa iç siyasetinden gelen tepkilerin etkili olduğunu söyledi. Katilin tutuklanmasından sonraki sürece dair ayrıntıların henüz bilinmediğini ifade eden Üzmez, “İkinci Paris katliamında da yine yaşanan süreci ve olabilecek gelişmeleri göz önünde bulundurduğumuzda, Fransa içerisinde sanki bir el, bu tür davaların aydınlatılmaması için devreye girmiş gibi. İkinci katliamın tetikçisi de ilk önce tutuklanması, sonra psikiyatri kliniğine götürülmesi, ardından tekrar sorgulanıp tutuklanması, bu eller arasında bir kavganın ya da itişmenin olduğunu gösteriyor. Bunlar kaygı verici gelişmeler. Çünkü Kürt halkı açısından son 10 yıldır Fransız yargısına olan güven tamamen bitmiş durumda. Bunun nedeni, örneğin Sakine Cansız’ların katledilmesine ilişkin davada sorgu hakimi ve avukatlar ‘devlet sırrı’ gerekçesiyle birçok bilgiye ulaşamıyor. Devlet sırrını isteyen çok önemli iki kurum var. Bunlar, Fransa Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı. Her iki kurumda o davadaki ‘devlet sırrının’ saklı kalması için yoğun çaba sarf ettiler ve bundan dolayı dava ilerleyemedi. İkinci Paris katliamına baktığımızda, yine bu tarz ellerin devreye girmiş olabileceği kaygısı hakim” şeklinde konuştu.
‘SAVUNMA AĞI ÖRMEYE HAZIRLANIYORLAR’
Tutuklama sürecinin ardından delillerin toplanarak savcılığın iddianame hazırlaması gerektiğini, hazırlanan iddianamenin sorgu hakimine gideceğini, bir eksiklik varsa giderileceğini, yoksa duruşma sürecine geçileceğini söyleyen Üzmez, “Sakine Cansız’ların katledilişine dair davanın yıllar geçtiğinin ve daha önceki siyasi cinayetlerin hiçbirinin mahkeme aşamasına gelmediğini de göz önünde bulundurarak, bu sürecin uzun sürebileceği kaygısı taşıyorum. Fransa’da Kürt kurumları yoğun bir hazırlık içerisinde. Hukuki boyutta ciddi bir hazırlık yapıyorlar. Eylemler esnasında Paris Barosu’nun da çok aktif desteği vardı. Kürt halkıyla dayanışma gösterdiler, açıklamalarda bulundular. Onlarla, diğer siyasi ve sivil toplum örgütleriyle birlikte geniş bir savunma ağını örmeye hazırlanıyorlar. Bu savunma ağı ve Fransa içerisindeki iç siyasi dengelerden kaynaklı belki kısmen de olsa ikinci Paris katliamında daha kısa bir zamanda sonuç alınabilir umudu var, ama şimdiden kestirmek çok erken” ifadelerini kullandı.
ANKARA’NIN PARİS’E BASKILARI
Üzmez, Türkiye’den yetkililerin Fransa yetkilileriyle yaptığı görüşmelerin, Ankara’nın Paris üzerinde baskısının göstergesi olduğuna işaret etti. Katliamdan sonraki ilk günlerde Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve yetkililerin yaklaşımının farklı olduğunu dile getiren Üzmez, şunları anlattı: “Ama 3 ya da 4’üncü gün, ilk önce Türkiye’nin Fransa Büyükelçiliği, Fransa Dışişleri Bakanlığı’na nota verdi. Daha sonra Mevlüt Çavuşoğlu, Fransız Dışişleri Bakanı’yla bire bir görüşme yaptı. Görüşmede, ‘Fransa’da Türk devletinin ve devlet liderlerinin katliamdan kaynaklı isimlerinin anılması, gösterilerin yapılması, gösterilerde PKK ya da benzeri örgütlere yakın bayrak ve flamaların taşınması, sloganların atılmasından duyulan rahatsızlığın’ belirtildiği, kısmen Fransız basınına yansıdı. Fakat Fransa’daki iç siyasi kulislerde, yoğun bir pazarlığın yapıldığı belirtiliyor. Kulislerde Türkiye’nin, Fransa’nın bu olayın üstünü kapatması için bir baskı oluşturduğu söyleniyor. Buna dair çağrılar da yapıldı. 7 Ocak’ta yapılan büyük yürüyüşte konuşan Fransız siyasetçiler, Macron’a ‘Türkiye’nin siyasi baskılarına baş eğme, boyun eğme’ çağrısı yaptı.”
MİT’İN ELİNDE PATLAYAN KATLİAM
Fransa’daki Kürt kurumlarının, katliamın planlayıcısının Türkiye olduğunu belirtiklerini vurgulayan Üzmez, “Çünkü Türk devleti, özellikle son 4-5 yıldır fırsat bulduğu her yerde Kürt siyasetçilere yönelik suikast eylemleri düzenledi. Daha önce Paris’te de yapıldığından kaynaklı ki MİT’in elinde patlayan bir katliam olarak tarihe geçti. Bundan dolayı Türk devletini suçluyorlar. Bu suçlamalar üzerinden Mevlüt Çavuşoğlu’nun Fransız mevkidaşı ile görüşmesi baskı olarak algılandı. Ama bu sefer farklı, en azından Kürt halkının dostları hem siyasi arenada hem de toplumsal alanda daha baskın. Macron hükümetinde Türkiye’nin baskısına karşı geri adım atma, boyun eğme var ise de bu siyasi desteğe rağmen işi zor olacak” dedi.
‘KATİL PROFİLİ BU SEFER FARKLI’
Katliamın araştırılmasına dair Fransız basını ve kamuoyunda yoğun bir ilginin olduğunu aktaran Üzmez, “Ama tetikçi katliamdan 10 gün önce cezaevinden çıkan ve 11 ayını cezaevinde geçirmiş bir kişi. Ankara’yla, MİT’le ya da illegal yapılanmalarla bir ilişki geliştirmiş ise bunun cezaevinde olduğu konusunda kaygı var. O da tamamen Fransız devleti denetiminde. Olay şuan çok sıcak, daha savcının bir iddianamesi yok. Cezaevine devlet üzerinden ulaşabilirsiniz. Hangi koğuşta kaldığını, kimlerle yatıp kalktığını, sadece devlet bilir, bu da Adalet Bakanlığı’na bağlı bir birim. Devlet kaynaklı bilgilere göre, sadece anne ve babası varmış, dışarıda çok asosyal biriymiş. Tetikçi Ömer Güney’e biraz benzemiyor. Güney’de çok açık kapılar vardı. Fransa, Belçika, Almanya işin içerisindeydi. Türk MİT’iyle görüştüğüne dair telefon kayıtları vardı. Fakat bu defe Fransız olması, yakın süreçte cezaevinden çıkmış olması, doğal olarak tüm bilgi ve belgelerin devletin elinde olabileceğini gösteriyor. O açıdan belki ileride açığa çıkabilir ama şuan birebir görüştüğümüz bilgi-belge toplamaya çalışan Fransız gazeteciler de Fransız yetkililer de kitleniyor. Çünkü bu konuda hiçbir bilgi vermiyorlar” diye konuştu.
Avrupa’nın hiçbir yerinde şimdiye kadar hiçbir ırkçı grubun Kürtleri hedef almadığını dile getiren Üzmez, tersine Kürtlere yönelik büyük bir sempatinin olduğu vurguladı. Üzmez, Fransızların da katliamın arkasında siyasi bir suikast olduğunu düşündükleri belirtti.
FRANSA BU UTANÇLA YAŞAMAMALI
Katliamın olduğu günden bu yana Fransa’daki Kürtlerin gece gündüz hem sokakta hem parlamentoda hem de yetkililerle yaptıkları görüşmelerde çok aktif olduklarını dile getiren Üzmez, şunları söyledi: “Bu eylemselliği, aktifliği ve direnişi biraz geri adım attırdı, sanığın tutuklu olarak yargılanmasını sağladı. Tüm kurumların ortak çağrısı bu direnişin devam etmesi yönünde. Kürt kurumları, ‘Davanın peşini bırakmayacağız, Paris’te işlenen Kürt katliamlarının hesabını sormak için elimizden geleni yapacağız, hukuksal anlamda demokratik anlamda tüm çabamızı ortaya koyacağız’ diyorlar. Paris’te yapılan konferansta da temel konu Kürtlere yönelik her iki katliamdı. Çok yoğun ilgi vardı. Tüm siyasi partilerden temsilciler katıldı. Yoğun tartışmalar vardı ve hepsinin ortak çağrısı ‘Fransa devleti bu utançla yaşamamalı, bu davaları çözmeli. En azından bu katliamları azmettirenleri açığa çıkarmalı, bu boyunun borcudur’ şeklindeydi. Bu mesajı verenler, Fransa siyaseti içerisinde aktif insanlar. Bu çağrının Fransa siyasetinde günlük olarak da aktif yer alacağını ve hükümetin üzerinde bir baskı oluşturabileceğini düşünüyorum.”