İZMİR - Mereş merkezli depremler sonrasında 11 kentte yıkım yaşanırken, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, aralarında yıkıma uğrayan kentlerin de bulunan bin 506 proje için ÇED kararı verdi. Bakanlık 506 proje için ÇED’i gerekli görmedi. 

 

Mereş merkezli deprem on binlerce yurttaşın ölümüne neden olurken, 11 kentte de büyük bir yıkıma neden oldu. Kentlerde halen enkazında çalışma yapılmayan binlerce bina bulunurken, iktidar da Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı eliyle ekolojik talana devam ediyor. Depremin olduğu 6 Şubat ile 10 Mart arasında bakanlığın duyuru sitesinde bin 506 proje kararı ilan edildi. Bin 506 projenin 592'si için “ÇED gerekli değil” kararı çıkarken, hiçbir proje için ise “ÇED olumsuz” raporu verilmedi. Bu sayı içerisinde yine maden ve enerji dosyaları öne çıkarken, 646 enerji projesinin 208'i, 313 maden projesinin 124'ü için “ÇED gerekli değil” kararı verildi.

 

KONUTLARA 'ÇED GEREKLİ DEĞİL'

 

Depremin yarattığı yıkım ve binaların doğru zemine, denetimlerin yapılıp yapılmadığı tartışma konusu olurken, bakanlık 24 konut projesi için de süreç başlattı. Bu projelerin 14’ü için ise “ÇED gerekli değil” kararı verdi. Yine bu 24 projenin 16'sı da Toplu Konut İdaresi ile birlikte bakanlığın projesiyken, bakanlık 8 projesi için de ÇED'i gerek görmedi. Artvin, Kocaeli, Bursa, Antalya, Bolu, Muğla, Denizli, Yalova, İstanbul, Manisa, Çewlîg ve Wan gibi deprem riskinin bulunduğu bölgelerde yapılacak olan bu konutlar için ÇED’i gerekli görmeyen bakanlık, binaların yapımını da yandaş müteahhitler eliyle TOKİ'ye bırakacak.

 

DEPREM KENTLERİNDE VERİLEN KARARLAR

 

Depremin etkilendiği kentlerde de bakanlık tarafından projeler hazırlandı. Adana'da 18 proje için duyuru yapılırken, bunların 3'ü maden, 2'si enerji, 1'i ise atık tesisi kapasite artışıyla ilgili oldu. Diğer projeler kimya, gıda, hayvancılık gibi çeşitli sanayi kuruluşları için olurken, 7 proje için “ÇED gerekli değil” kararı çıktı. Riha'da da 17 proje için dosya yayınlanırken, bunların 16'sı Güneş Enerji Santrali (GES), 1'i ise karbon atık tesisi kurulmasına dairdi. Amed'te ise 7 proje için karar yayınlanırken, 1 petrol arama projesi için “ÇED gerekli değil”, bir atık tesisi için de “ÇED olumlu” kararı verildi. Amed'te 4 petrol arama proje içinde ÇED süreci başlatan bakanlık, bir tekstil fabrikası kurulumu için de İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu toplantısı kararı aldı.

 

YIKIMA 'ÇED GEREKLİ DEĞİL'

 

Depremin büyük yıkım yarattığı kentlerden Hatay'da ise İskenderun ilçesinde bir demir çelik fabrikası için haddane kurulma projesi için ÇED süreci başlatıldı. Meleti Yeşilyurt'ta bir kablo fabrikasının ilave binası için “ÇED gerekli değil” kararı alan bakanlık, Dilok'un 4 farklı ilçesinde 10 farklı proje ilanı yayınladı. Bunların 5 GES olurken, 3 tanesi için “ÇED gerekli değil” kararı verildi. Yine kentte bulunan 1 maden ocağının kapasite artışı için “ÇED gerekli değil” denilirken, 4 ayrı sanayi kuruluşunun 3'ü için “ÇED gerekli değil” 1'i için ise “ÇED olumlu” kararı verildi.

 

ATIK TESİSLERİ

 

Ayrıca Mereş Pazarcık'ta bir çimento fabrikasının kapasite genişletme talebiyle ilgili İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu toplantısı kararı verildi. Yine Osmaniye Kadirli ilçesinde de bir sıvı yağ atık tesisi ve 1 atık akü tesisinin kapasite artışıyla ilgili İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu toplantısı yapılacak. Kilis'te ise merkez ilçede bir GES için “ÇED gerekli değil” kararı verilirken, Musabeyli'de de bir kalker ocağı için ise proje dosyası askıya çıkarıldı.

 

DEPREM MOLOZLARI SORUNU

 

Ayrıca Birleşmiş Milletler (BM) Kalkınma Programı (UNDP) açıklamasına göre, deprem sonrasında ortaya 210 milyon ton moloz çıktı. İçerisinde asbest, silika ve ağır metaller bulunan bu molozların da nereye döküleceği ise tartışma konusu. Kentlerde doğal alanlar, zeytinlikler, tarım arazileri ve dere yataklarına dökülen bu molozlar ise ekolojik talanı büyütüyor. Semsur'da Karapınar Mahallesi sınırları içerisinde yer alan Organize Sanayi Bölgesinin ön tarafındaki dere yatağına dökülen enkaz yığınları, yükselerek adeta moloz dağı oluşturdu. Meleti'de yıkılan binlerce binanın enkazı herhangi bir inceleme yapılmadan İnönü Üniversitesi Kampüsü ile 16 köyün bulunduğu Beydağı bölgesine dökülüyor. Köylülerin tepkileri üzerine molozlar başka bölgelere boşaltılmaya başlandı. Molozlar Hatay'da ise Altınözü ilçesinde zeytinlik alana, Samandağ'da ise sulak alana dökülüyor.

 

MA / Tolga Güney