AMED - Her yıl milyonların Kürt sorununa dair çözüm önerilerini haykırdığı Amed Newrozu'na 2000’li yıllardan bugüne damga vuran fotoğrafları derledik.

 

Bu yıl “Her der Newroz, her dem azadî” şiarıyla gerçekleştirilecek olan Newroz kutlamasının finali her yıl olduğu gibi bu yılda da Amed’de yapılacak. Kürt siyasi hareketini yakından takip edenler için önemli bir değerlendirme parametresi olan Newroz kutlamalarını her yıl yüzlerce gazeteci tarafından takip ediliyor. Kutlamaların kitleselleşmemesi için yasaklandığı, şiddetle bastırılmaya çalışıldığı Amed’deki Newroz kutlamalarında gazetecilerin objektiflerine takılan son 20 yılın karelerini derledik. 

 

2000'Lİ YILLAR 

 

PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın uluslararası bir komplo ile Türkiye’ye getirilmesiyle paradigma değişikliğine giden Kürt hareketinin değişim seyri 2001’deki Newroz kutlamalarına da damga vurdu. 2001’deki Newroz kutlamaları “Ne inkar ne de ayrılık, demokratik cumhuriyet” şiarıyla Fuar Alanı’nda kutlandı. 

 

Kürt siyasi hareketinin paradigma değişikliği kitleler tarafından kabul gördüğü Newroz 2002’deki Newroz oldu. Amed Fuar alanında yapılan Newroz’a 500 bin kişi katıldı. 

 

 

Kürt siyasi partilerinin kapatılmasıyla kurulan Halkın Demokrasi Partisi’ne (HADEP) açılan kapatma davası gündemiyle girilen 2003’teki Newroz kutlaması yine Fuar alanında yapıldı. Yaklaşık bir milyon kişinin katıldığı Newroz’a Irak işgali ve Kürt sorununda çatışmasızlık durumuna dikkati çekmek amacıyla “Savaşa hayır” teması damgasını vurdu. 

 

 

Newroz kutlamaları 2004, 2005 ve 2006’da, artık geri dönülmeyecek bir kitlesel ivme kazandı. Bu yıllardaki Newrozlar, sırasıyla “Newroz birliktir”, “Ya çözüm ya çözüm” “Barış için halen bir şans var” şiarlarıyla kutlandı. Fuar alanında kutlanan Newrozlarda kitleler, “siyasi irade olarak PKK Lideri Abdullah Öcalan’ı işaret ettiği Newrozlar” oldu.

 

 

Baskı, yasak, siyasi cinayetler, faili meçhul cinayetlerle bastırılmaya çalışılan Newroz kutlamalarının kitleselleşmesi 2007’ye gelindiğinde artık alanlara sığmaz oldu. Amed’te kutlamaların her yıl yapıldığı Fuar alanı artık kitleler için dar gelince kutlamaların yeni adresi Rezan ilçesindeki Newroz Parkı oldu. 2007’deki kutlamalarda “Ya gerçek demokrasi ya hiç” şiarıyla kutlandı. Öcalan’ın zehirlenmeye çalışılmasına karşı "Sağlığı sağlığımızdır" mesajı öne çıktı. Bağımsız heyetlerin İmralı’da incelemesi yapması talep edildi.

 

 

2008: TECRİTE KARŞI 'ÊDÎ BES E'

 

Newroz alanını dolduran yüzbinler, Öcalan üzerindeki tecride ve askeri operasyonlara son verilmesi için “Edî Bes ê (Yeter artık)” şiarıyla kutlamalara katıldı. Yüzbinlerin talebi ise, "Demokratik Konfederalizm" oldu. 

 

 

2009: KAMYON KASASINDAN NEWROZ ALANINA

  

2009'da Newroz'un temel sloganı "Ne inkar ne imha, çözüm demokratik özerklik" oldu. Öcalan'ın 90'lı yıllara ait Newroz değerlendirmesinin yer aldığı video, dev sinevizyondan alanı dolduran bir milyonu aşkın kişiye izlettirildi. Kamyon kasalarında insanların alana akması renkli görüntülere sahne oldu. 

 

 

2010: BİR BUÇUK MİLYON KATILDI 

 

Akşamdan başlayan kutlamalara bir buçuk milyon kişi katıldı. Newroz'un temel sloganı, "Ya demokratik bir çözüm ya görkemli bir direniş" oldu. Kutlamalarda, Öcalan'ın Newroz değerlendirmesi dinletildi. 

 

 

2011: ÖGÜRLÜK YÜRÜYÜŞÜ 

 

Tüm engellemelere rağmen bir milyondan fazla kişi Newroz kutlamasına katıldı. Kutlamadan sonra yüzbinlerce kişi alandan Koşuyolu Parkı'na “özgürlük yürüyüşü” gerçekleştirdi. 

 

 

2012: HALK BARİYERLERİ TANIMADI 

 

2012 Newroz kutlaması yasaklara sahne oldu. Ancak kentin yasakları dinlemeyen halk, her sokakta sabahın erken saatlerinde Newroz ateşi yaktı. Kentin dört yanından ateşler yakan halk, Newroz alanına aktı. Direniş üzerine polis geri adım atmak zorunda kaldı ve bir milyon kişi alana girdi. 

 

 

2013: ÖCALAN’DAN MENİFESTO 

 

"Öcalan'a özgürlük, Kürtlere statü" şiarıyla gerçekleştirilen tarihi Amed Newrozu'na 2 milyondan fazla kişi katıldı. Kürt sorunun çözümüne dair Öcalan’ın sunduğu manifestosu platformda okundu. 

 

 

2014: ULUSULARARASI İLGİ

 

"Özgür önderlik, özgür Kürdistan" şiarıyla alanı dolduran milyonların coşkusu Öcalan'ın tarihi mesajıyla doruğa çıktı. Uluslararası kamuoyu yoğun ilgi gösterdiği kutlamaya Öcalan’ın özgürlüğü için başlatılan imza kampanyasına katılmak için binlerce kişi sıraya girdi. 

 

 

2015: ÖCALAN’A ÖZGÜRLÜK 

 

Milyonlar, "Êdî Bes e, ji Reber Apo re Azadî (Artık Yeter Önder Apo'ya Özgürlük)" şiarıyla bir araya geldi. Öcalan’ının özgürlüğü için hep bir ağızdan haykırdı.

 

 

2016: NEWROZ ÖCALAN MEYDANINA DÖNÜŞTÜ

 

Çatışmalı bir sürece geçmesine rağmen milyonlar, Newroz alanına akın etti. “Sur direnişinden özgürlük Newroz’una” şiarıyla gerçekleştirilen kutlamalar, Sur ilçesinde "öz yönetim" talebiyle direnenlere adandı. 

 

 

2017: KEMAL KORKUT KATLEDİLDİ

 

Milyonlar Newroz alanına akın ederken, üniversite öğrencisi Kemal Korkut polis tarafından katledildi. 

 

 

2018: EFRİN SALDIRILARINA TEPKİ 

 

Efrin'e dönük saldırılara denk gelen Newroz kutlamasına 7’den 70’e yüzbinlerce kişi akın etti. Newroz alanında Türkiye’nin saldırıları protesto edildi.  

 

 

2019: TECRİDİ KIRMA YILI 

 

DTK Eşbaşkanı Leyla Güven öncülüğünde “tecridi kırmak” amacıyla başlatılan ve tüm cezaevlerine yayılan süresiz-dönüşümsüz açlık grevleri kutlamalara damga vurdu. Newroza alanı, milyonlarca insana ev sahipliği yaptı. 

 

 

2020: PANDEMİ ENGELİ 

 

Dünyayı sarsan koranavirüs (Kovid- 19) salgını nedeniyle bu yıl Newroz kutlanmadı. Sokaklarda küçük gruplar halinde kutlanan Newroz camlardan mumlar yakıldı. 

 

 

2021: ALAN DOLDU TAŞTI

 

Bir önceki yıl pandemi nedeniyle boş kalan Newroz Parkı yeniden milyonları ağırladı. "Newroz ateşiyle direnelim, özgürleşelim" sloganı alandan yankılandı. 

 

 

2022: ŞİMDİ ÖZGÜRLÜK ZAMANI 

 

Kürt sorunu başta olmak üzere ülke sorunlarına dair mesajların verildiği 2022 yılı Newroz’na bir milyonu aşkın kişi katıldı. “Dem dema serkeftinê ye (Şimdi özgürlük zamanı)” şiarıyla kutlanan Newroz’da tüm engellemelere rağmen Öcalan’a özgürlük talebi yankılandı. 

 

 

MA / Mehmet Güleş