İSTANBUL - Asrın Hukuk Bürosu avukatlarından Cengiz Yürekli, Abdullah Öcalan’ın fiziki özgürlüğünün hukuksal kapısının aralandığını belirterek, bu noktada toplumsal ve politik mücadelenin önemine değindi.
Küresel güçlerin Ortadoğu’ya ilk müdahalesinin başlangıcı olan PKK Lideri Abdullah Öcalan’a dönük uluslararası komplo 26’ncı yılına girdi. Küresel güçlerin Ortadoğu’ya ilk müdahalesi olan uluslararası komplo, Suriye’nin baskılara boyun eğmesiyle PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın Avrupa’ya çıkmasıyla başladı. Abdullah Öcalan’ın Suriye’den çıktığı 9 Ekim 1998’den Türkiye’ye getirildiği 15 Şubat 1999’a kadar devam eden süreçte küresel güçlerin oyunlarıyla örülen komploda, PKK Liderinin hiçbir siyasi iltica talebi kabul edilmedi. Uluslararası hukukun ayaklar altına alındığı bu süreçte, Abdullah Öcalan’ın “tabutluk” olarak tanımladığı İmralı’nın inşasına da başlandı.
Türkiye’ye getirilmesinin ardından ilk olarak özel dizayn edilen İmralı Tek Kişilik Kapalı Cezaevi’ne konulan Abdullah Öcalan, Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesi’nin (CPT) gözlem ve raporları sonrası, adı F Tipi olarak değiştirilen cezaevinde yine özel dizayn edilen hücreye götürüldü. Abdullah Öcalan, 17 Kasım 2009’da İmralı Adası’nda yeni inşa edilen ve önceki cezaevine göre daha küçük ve şartları daha ağır olan F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’ne sevk edildi. İmralı’da koşulların ağırlaştırılmasıyla “koster bozuk” ve “hava muhalefeti” gerekçeleriyle sistematik hale getirilen avukat ve aile görüş engellemeleri, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası 6 ay süren yasaklamalarla, daha sonra “disiplin” adı altında verilen hücre cezalarıyla sürdürülüyor. Bu durumun hem hukuki hem siyasi olduğunu belirten Abdullah Öcalan’dan, 31 aydır haber alınamıyor.
Abdullah Öcalan’ın müdafiliğini yürüten Asrın Hukuk Bürosu avukatlarından Cengiz Yürekli, uluslararası komplo sürecinde İmralı’nın inşası, komploda yer alan güçlerin tecritteki rolü ve mutlak iletişimsizlik haline dair değerlendirmelerde bulundu.
İMRALI’NIN YENİDEN İNŞA SÜRECİ
İmralı Cezaevi’nin henüz Abdullah Öcalan yakalanmadan önce ABD’den gelen CIA (Birleşik Devletler Federal Hükümeti’nin sivil bir dış istihbarat servisi) yetkilileri ile Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) arasında 4 Şubat 1999 tarihinde yaplan bir toplantı sonucu “gizli” bir protokolle yeniden inşa edildiğini belirterek, “Bu toplantı sonucu; Ada Hapishanesi’nin bir bütünen boşaltılarak, yeniden dizayn edilmesi karara bağlanıyor. Sayın Öcalan bu güçler tarafından 9 Ekim’de Suriye’den çıkmak zorunda bırakılmıştı. Bu protokol kapsamında İmralı Adası boşaltıldığı gibi, yeniden tek kişiye (Öcalan) özgü olarak inşa edildi, yeniden kurgulandı. Yüksek güvenlikli bölge kapsamına alındı ve daha sonra Sayın Öcalan’ın getirilmesiyle beraber askeri yasaklı bölge kapsamına alındı. Bu yönüyle İmralı Cezaevi’nin kuruluşu da hukuka dayanmıyor” dedi.
ULUSLARARASI BİR SİSTEM
25 yıllık süreçte İmralı Adası’nın uluslararası bir sisteme dönüştüğünü ve olağanüstü kriz merkezinin denetiminde olduğunu ifade eden Yürekli, İmralı uygulamalarının da tamamen insan iradesini teslim almaya dönük bir cezaevi olduğunu söyledi. Dönemin devlet yetkililerinin “Bir kere mi öldürelim, yoksa her gün tekrar tekrar mı öldürelim?” şeklinde işkencede uzlaştığının dile getiren Yürekli, “İmralı Cezaevi, komplonun arkasında olan planlayıcı ve örgütleyici aklın yürütmüş olduğu bir konsepttir. Bunu bu şekilde bilmek, algılamak gerekiyor” ifadelerini kullandı.
İNFAZ HUKUKU VE ‘ÖCALAN YASALARI’
İmralı Cezaevi’ndeki “hukuksuz” uygulamaların 1999 ile 2005 yılları arasında fiili olarak sürdüğünü aktaran Yürekli, 2005 yılından sonra ise tüm uygulamaların yasalaştığını ve Türkiye infaz hukukuna yansıdığına dikkat çekti. Yürekli, “Avukat görüşü yapılmayan bir yerde, avukat görüşlerinin düzenlenmesi, kaset kaydının konulması, bunun süre ve sınıra tabi olmasının pek de bir hükmü yok. Ancak Sayın Öcalan haklarından yararlanmasın diye veyahut yapılan uygulamalar yasal bir zemine oturtulsun diye gerçekleştirilen tüm düzenlenmeler, diğer bütün mahpusları kapsamına almıştır. Özellikle 2005 yılından sonra ‘Yüksek Güvenlikli Cezaevi’ ve ‘Ölünceye kadar cezaevinde kalma’ şeklindeki yasal düzenlemelerle beraber bugün yüzlerce kişiyi kendi bünyesine almıştır ve hala devam etmektedir. Esasında 2005’te Türkiye’de düzenlenmekte olan bir ceza infaz hukuku vardı. 2005 yasaları bu konsepttedir. Ancak bunlar daha sonra da Meclis tutanaklarına da geçtiği üzere, ‘Öcalan Yasaları’ olarak algılanmaya başladı. Mevcut iki düzenleme buraya girdi. Bir ölünceye kadar ağır müebbetle cezaevinde kalma, avukat görüşmeleri, cezaevinde aile ziyaretleri, cezaevinde haklardan yararlanma gibi hususlar, hücre cezası gibi benzeri şeyler yeniden düzenlendi” diye belirtti.
TECRİDİN BAŞKA BİR BOYUTU
Abdullah Öcalan’ın tüm bu baskı ve işkenceye karşı direnmesiyle tecridin başka bir boyutuna geçildiğini kaydeden Yürekli, 2005 yılındaki mevcut durumun 2015 yılına kadar farklı bir şekilde sürdürüldüğüne işaret etti. Yürekli, İmralı’da tecridin dönem dönem başka boyutlara evrildiğini belirterek, “Sayın Öcalan’a 20’şer gün olmak üzere ondan fazla hücre cezaları verildi. Bu süreçte Öcalan’ın sahip olduğu tek kanallı radyosu, elindeki kağıt kalemi bile alındı, havalandırma hakkı dahi gasp edildi. Bu hücre cezalarıyla hedeflenen neydi? Sayın Öcalan’a ‘siyaseten konuşmayacaksın, seni ziyarete gelen avukatlarından siyasal konularda görüş alışverişinde bulunmayacaksın, Kürt halkının varlık konularına girmeyeceksin, Kürt halkının kendi dilinde konuşmalarının gerekliliğinden bahsetmeyeceksin’ gibi bir baskı konsepti olarak devreye konuldu. Ancak Sayın Öcalan, ‘Ben politik bir mahpusum, ben politik bir kişiliğim. Elbette politika konuşacağım, elbette halkımın varlık sorunlarını dile getireceğim’ diyerek, bu baskıya karşı direnişle cevap vermiştir. Her direniş beraberinde baskıyı arttırdı. Daha sonra Sayın Öcalan’ın odası değiştirildi. Daha dar ve havasız bir hücreye alındı. Fiziki müdahaleye maruz kaldı, saçları zorla kazıtıldı, gazete ve dergiler sansürlenerek verildi, ölüm tehditlerine maruz kaldı. Avukat ve aile ziyaretleri ‘Koster bozuk’, ’hava muhalefeti’ gibi gerekçelerle engellenerek, dış dünyadan yalıtılmaya çalışıldı. Çok net söylüyorum; Sayın Öcalan 10 yıl 9 ay boyunca tek başına tutuldu. 27 Temmuz 2011 tarihinden sonra ise farklı bir konsepte geçildi. Bu dönemden sonra haber alamama durumu söz konusudur” diye konuştu.
AİHM VE CPT’NİN DUYARSIZLIĞI
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM’) ve Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesi’nin (CPT) 25 yıldır yaşanan bu tecrit ve işkence politikalarına karşı kendi mevcut pozisyonunu korumaktan başka bir şey yapmadığını ifade eden Yürekli, “AİHM ve CPT mevcut duruma duyarsız kalmaktadır. Kendi rol ve sorumluluklarını zamana yayarak görünmez kılma çabasındalar. Yoksa 25 yıl boyunca böylesi bir durumun söz konusu olması asla olmazdı. İmralı özelinde, Sayın Öcalan şahsında resmi politikanın hukuk dışı boyutlarıyla bir iş birliği söz konusudur. Bu işbirliği uluslararası aktörlerin yanı sıra, yargıçlar, kamu görevlileri, hatta ülke insanının aydın geçinen kesiminin dâhiliyle mümkün olmaktadır. Yani Kürt sorununun çözümsüzlüğünde ortak menfaat, böyle bir karşı cephe, böyle bir bileşke oluşturmaktadır. Yoksa Avrupa hukuk sınırlarının içerisinde bütün dünyanın gözü önünde böylesi keyfiyete dayanan kişiye, özel hukuk tanımaz bir sistemin vücut bulması imkansızdır. Bunun tamamen bir sessizlikle karşılaşması sebebiyle vücut bulmaktadır” dedi.
İMRALI: KAPALI BİR KUTU
25 yıllık süre zarfında İmralı’ya ne Meclis organlarının ne denetleme görevi olan mekanizmaların ne de sağlık kuruluşlarının gitmesine izin verilmediğini kaydeden Yürekli, “İmralı 25 yıllık süreçte artık görünmez, kimsenin bilmediği bir kapalı kutu olarak tutulmaktadır” ifadelerini kullandı. “İmralı’da yaşananların teşhir edilmesi ve bu durumun lağvedilmesinin insan haklarının ve hukukun gereğidir” diyen Yürekli, tüm bunlara rağmen bir sessizliğin hakim olduğunu belirtti.
SORUNLARIN ÇÖZÜM ADRESİ
Yürekli, Abdullah Öcalan’ı merkezine almayan hiçbir direnişin ve politik girişimin başarı şansının olmayacağını vurgulayarak, şunları söyledi: “İmralı sorunu çözülmeden, Sayın Öcalan’ın hukuksal pozisyonu değişmeden, hiçbir sorunun kalıcı çözümü söz konusu olmayacaktır. Bunun aksi bütün girişimler, bütün iyi niyetlerine rağmen adeta kanseri asprinle tedavi etmeye çalışan boş girişimlerden öteye anlam ifade etmeyecektir. İmralı’ya karşı mücadeleyi merkezine almayan, Sayın Öcalan’ı merkezine almayan hiçbir direnişin, hiçbir mücadele hattının, hiçbir politik girişimin başarı şansı söz konusu değildir. 25 yıllık politik gelişme, tarihsel gelişme ve toplumsal gelişmeler bunu defalarca ortaya koymuştur.”
‘ÖZGÜRLÜĞÜN KAPISI ARALANDI’
İmralı tecrit sisteminin lağvedilmesinin hukuksal bir şekilde gerçekleşmeyeceğinin altını çizen Yürekli, 25 yıl sonra AİHM’in vermiş olduğu “umut hakkı” kararıyla hukuksal olarak değişim zeminin oluştuğunu ifade etti. “Bu yönüyle özgürlüğün hukuksal kapısı aralanmıştır” diyen Yürekli, ancak bu durumun toplumsal ve politik olarak desteklenmesi gerektiğini dile getirdi.
MA / Ergin Çağlar