NAVENDA NÛÇEYAN - Li gorî rapora MKG’ê ya cotmehê, 6 rojnameger hatin binçavkirin, gef li 5 rojnamegeran hate xwarin û êrişa fîzîkî li 3 rojnamegeran hate kirin.
Komeleya Rojnamegerên Jin a Mezopotamyayê (MKG) rapora binpêkirina mafên rojnamegerên jin a meha cotmehê eşkere kir. Di raporê de hat ragihandin ku tundî, binçavkirin, zext û darizandina jinên rojnameger dewam kiriye û hat gotin wê li dijî vê tundî û neheqiyê têkoşîna rojnamegeran dewam bike.
MKG’ê da zanîn ku li Tirkiyeyê zextên li ser azadiya ramanê û çapemeniyê dewam dikin. Rapor, wiha dom kir: “Ev zext bi taybet li ser jinên rojnameger dewam dikin. Ji cotmeha 2024'an vir ve hewldanên kontrolê yên li ser medyayê zêde dibin, ev rewş jî mafê gihandina agahiyan ê gel hîn zêde sînordar dike. Wekî MKG’ê em binpêkirina mafên jinên rojnameger qeyd dikin û bi raya giştî re parve dikin. Em van zextan rexne dikin.
ROJNAMEGER BI ÊRIŞÊN FÎZÎKÎ RE RÛ BI RÛ MAN
Di meha cotmehê de jinên rojnameger ji ber nûçeyên çêkirine bi zextên curbecur rû bi rû man, gelek jinên rojnameger jî bi êrişa fîzîkî rû bi rû man. Wekî mînak rojnameger Melîke Aydin ji 8 mehan zêdetir e di nava hepsa malê de ye. Ev mînak asta polîtîkayên çewisandinê ya li hemberî kedkarên çapemeniya azad nîşan dide. Zextên hiqûqî yên bi vî rengî ji bo çewisandina rojnmegeran e û ev perçeyekî stratejiya ji bo oto-sansura li ser rojnamegeran e.
ASTENGKIRINA MEDYAYA DIJÎTAL
Sepanên îktidarê yên mafê agahîgirtinê yên welatiyan sînordar dikin bi rêbazên wekî sînordarkirina rûpelên li ser medyaya dîjîtal jî dewam dikin. Di meha cotmehê de piştî êrişa li ser tesîsên TUSAŞ'ê sînordarkirina li ser platformên medyaya dîjtîal xwegihandina agahiyan a raya giştî bi awayekî cidî asteng kiriye. Sînordarkirina xwegihandina agahiyê ya gel qada polîtîkayên sansurê ya îktidarê berfireh dike xwegihandina agahiyên rast a civakê sînordar dike.
DOZÊN ROJNAMEGERAN
Hejmara dozên der barê jinên rojnameger de jî nîşaneyeke girîng a tengbûna azadiya ramanê ye. Ji ber parvekirinên medyaya dîjîtal cezayê hepsê dan rojnameger Pelîn Ozkaptan û biryarên wekî paşxistina eşkerekirina hukum dewamkirina peywira rojnamegeran zehmet dike. Hewldana çewisandina rojnamegeran a bi rêya darazê ya ji aliyê îktidarê ve ne tenê mafê girtina agahiyan a rojnamegeran di heman demê de jî mafê girtina agahiyan a civakê jî asteng dike.
Astengiyên xwegihandinê û sansura li ser medyaya dîjîtal dibe sedema astengkirina xwegihandina agahiyên bêalî yê civakê. Di meha cotmehê de 126 naverokên medyaya dîjîtal hatin astengkirin. 11 sîteyên înternetê jî hatine girtin. Ev yek ji bo herikbariya agahiyan têkeve binê kontrola dewletê pêk tên.
GEF LI SER EWLEHIYA ROJNAMEGERAN HEYE
Ewlehiya aborî ya jinên rojnameger jî bi zextan gef lê tê xwarin. Aysin Komitgan piştî hat binçavkirin şûnde ji peywirê hat girtin. Ev yek ne tenê azadiya ramanê ya rojnamegeran dixe talûkeyê di heman demê de azadiya aboriya rojnamegeran jî dixe talûkeyê. Derxistina ji kar dibe sedema binpêkirina mafê xebata azad a rojnamegeran.
Zextên li ser medyayê gefxwarina li dijî civaka demokratîk e. Qada zext û kontrolê ya li ser medyayê fikirandina rexneyî ya gel jî asteng dike û bingeha dûrketina ji hev a civakê amade dike. Her wiha zexta li ser çapemeniyê zirarê dide îdeala "civaka hatiye agahdarkirin".
Zextên li ser jinên rojnameger ne tenê êrişa li dijî azadiya çapemeniyê ye di heman demê de jî êrişa rasterast a li dijî nirxên demokratîk û mafê xwegihandina agahiyan e. Em wekî Komeleya Rojnamegerên Jin a Mezopotamyayê (MKG) dibêjin tevî hemû zextan em ê têkoşîna xwe dewam bikin û parastina mafên jinên rojnameger bidomînin. Em vê yekê careke dinê ji raya giştî re radigihînin.
DANEYÊN MEHA COTMEHÊ
Daneyên îstatîkî ya rapora binpêkirina mafên jinên rojnameger a meha cothema 2024'an;
* Rojnamegerên bi muameleya nebaş rû bi rû mane: 5
* Rojnamegerên gef li wan hatine xwarin: 5
* Rojnamegerên şopandina wan a nûçeyan hatine astengkirin: 3
* Rojnamegerên der barê wan de lêpirsîn hatiye destpêkirin: 4
* Rojnamegerên doz li wan hatine vekirin: 3
* Rojnamegerên hatine cezakirin: 6 (Cezayê girtîgehê 30 meh )
* Hejmara rojnamegerên girtî: 7 (Ji 4’ê çileya 2023’yan ve)
* Rojnamegerên darizandina wan didomin: 7 (7 dosya)
* Cezayên RTUK’ê li weşanan birî: 10
* Qedexeya weşanê: 2
* Sîteyên hatine girtin: 11
* Nûçeyên hatine astengkirin: 63
* Naverokên medyaya dijîtal ên hatine astengkirin: 126
LÎSTEYA ROJNAMEGERÊN GIRTÎ
* Elîf Ersoy - Berpirsa Karê Nivîsê ya Kovara Yuruyuşê
* Hatîce Duman - Midûra Karê Nivîsê û Xwediya Rojnameya Atilimê
* Lutfiye Burcu Kara - Rojnameya Yekitiya Têkoşînê
* Selamet Turan - Rojnameger
* Tulay Canpolat - Nûçegîhana Rojnameya Sabahê ya Enqereyê
* Ozden Kinik - Xebatkara TRT'yê ya berê
* Ozlem Seyhan - Rojnameger