ŞIRNEX - Cûdî ve Gabar dağları eteklerinde topladığı kezwanlar ile yaptığı kahveyle geçimini sağlayan Hatice İnal, “Ağaç kesiminden kaynaklı işimiz yavaşladı. Çünkü kezwan ağaçları da kesiliyor” dedi.
Şirnex’te yaşanan doğa tahribatı, kahve ve sabun üretiminin vazgeçilmezi olan kezwan (menengiç-bıttım) ağaçlarını da vurdu. Cûdî, Gabar ve Besta bölgelerinde asker ve korucular, her yıl yaz aylarında yeşeren ve sonbahar aylarında toplanan kezwan ağaçlarını da “güvenlik” gerekçesiyle kesiyor. Bu durum, geçimini kezwan ağaçlarıyla sağlayan yurttaşları da olumsuz etkiliyor.
Şirnex’in Gundikê Melê beldesinde yaşayan birçok yurttaş, geçimini Cûdî Dağı’nın eteklerinde topladığı kezwan ağaçlarından ürettiği kahvelerle sağlıyor. Sonbahar aylarında Cûdî’nin eteklerinden kezwan toplayan 40 yaşındaki Hatice İnal, kış aylarında yaptığı kahveyi satarak geçimini sağlıyor. Evinin zemin katında açtığı küçük işyeriyle satış yapan İnal, kezwan kahvesine yoğun ilginin olduğunu söylüyor.
KEZWAN KAHVESİNİN YAPILIŞI
Kezwan kahvesinin yapılışının zor olduğunu ifade eden İnal, “Gundikê Melê kahvesi, bu bölgede meşhurdur. Yaptığımız kahvenin kezwanlarını, Gabar, Besta ve Cudî dağlarından topluyoruz. Kezwan, aynı zamanda insan sağlığı içinde şifadır. Sonbahar aylarında topladığımız kezwanları ilk olarak yıkıyoruz ve daha sonra kurutuyoruz. Sonra güneşe bırakıyoruz. Güneşte iyice kuruduktan sonra odun ateşinde kavrulana kadar pişiriyoruz. 10-15 dakika kavrulduktan sonra da taşlarla kırıyoruz. Bu işlemin tam olması için de kezwanları iyice kırmak gerekiyor. Kezwanlar tam kuruduktan sonra, kavanozlara koyup satıyorum. Bir kavanozu 190 liraya satıyorum. Yaptığım kahve hem doğal hem de toplanmasından yapılışına kadar büyük bir emek istiyor. Benden önce annemler de yapıyordu. Bizler de onlardan öğrendik. Bu onlardan bize miras kaldı" dedi.
AĞAÇ KESİMİNDEN ETKİLENDİ
Kezwanın insan sağlığı üzerindeki faydasına değinen İnal, kezwandan sadece kahve değil, birçok şifalı ürünün yapıldığını belirterek, “Bölgedeki ağaç kesiminden kaynaklı işimiz biraz yavaşladı. Çünkü kezwan ağaçları da kesiliyordu ve bu ağacın bulunması hayli zorlaştı. Kezwan insan sağlığı için şifa deposudur. Çünkü hastalığı öldürüyor. Biz bu kezwanlarla sadece kahve yapmıyoruz, aynı zamanda sabun, yağ ve sakız da yapıyoruz" diye belirtti.
HER YERDEN SİPARİŞLER ALIYOR
Kadınların emeklerine sahip çıkmaları gerektiğini kaydeden İnal, “Yıllardır bu işi yapıyorum. İstanbul'dan Avrupa'ya kadar birçok yerden siparişler geliyor. Bu işe başladığım günden beri evin geçimini ben sağlıyorum. Bu yüzden hep şunu söylerim; kadınlar isterse her şeyi yapabilirler. Ama kadınlar ilk önce kendi emeklerine sahip çıkmalılar. Ellerinden ne geliyorsa yapsınlar, evin ekonomisi de onların ellerinde olsun. Kadınların o kabiliyeti ve gücü var" diye konuştu.
MA / Zeynep Durgut