WAN - PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın “Demokratik Konfedaralizm” tezi üzerine çalışan Sussex Üniversitesi doktora öğrencisi Sara Kermanian, “Mevcut ulus devlet biçimlerine alternatifler sunmakla kalmıyor, aynı zamanda mevcut çıkmazdan çıkış yolu sunuyor” dedi.

 

ABD’nin başını çektiği ‘Büyük Ortadoğu Projesi’nin ön adımı olarak, uluslararası komplo ile 1999 yılında Türkiye’ye teslim edilen PKK Lideri Abdullah Öcalan, 25 yıldır İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde tecrit altında. Mesajlarının dışarıya ulaşmasının önüne geçmek için aile ve avukat görüşleri engellenip “mutlak iletişimsizlik” politikası uygulanan Öcalan’dan 32 aydır hiçbir haber alınamıyor.

 

Öcalan’ın tutsaklık sürecinde geliştirdiği Kapitalist Modernite’ye dair çözümlemelerini, ‘Demokratik Konfederalizm’ tezi altında formüle ettiği demokratik, ekolojik ve kadın özgürlükçü toplum paradigmasına değer veren uluslararası düzeyde tanınan siyasetçiler, akademisyenler, bilim insanları, yazarlar, aktivistler ile kurum ve örgütler, 10 Ekim’de dünyanın 74 merkezinde yapılan ortak açıklamayla “Öcalan’a özgürlük, Kürt sorununa siyasi çözüm” kampanya başlattı.

 

Öcalan’ın üzerindeki tecridin kırılması ve özgürlüğünün sağlanmasının hedeflendiği bu kampanya günden güne büyürken, PKK Lideri’nin tutulduğu Bursa’nın Gemlik ilçesine 18 Kasım’da “Özgürlük Yürüyüşü” düzenlenecek.

 

İngiltere’nin Sussex Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü'nde doktora öğrencisi olan Sara Kermanian, Öcalan’ın ‘Demokratik Konfederalizm’ tezi üzerinde çalışan isimlerden biri.

 

Doğu Kurdistan’ın Kirmanşah kentinde doğan Kermanian, akademik kimliğinin yanı sıra politik aktivist. Demokratik Konfederalizmin ve Neo-Osmanlıcılık üzerine araştırmalar yapan Kermanian, ajansımızın sorularını yanıtladı.

 

 

Sara Kermanian

 

‘Demokratik Konfederalizm’ tezini incelemeye karar vermenizin nedeni neydi? Abdullah Öcalan'ın fikirlerine olan merakınız nereden geliyor?

 

 

 

Bu konuyu inceleme kararım kişisel deneyimlerimin, aktivizm geçmişimin ve araştırmacılığa olan ilgimin ortaklaşması sonucunda ortaya çıktı. Rojava Devrimi, bende derin bir ilgi uyandıran, Abdullah Öcalan'ın fikirlerine dair merakımı ateşleyen bir dizi kaygı ve soruya odaklandı. Nispeten asimile olmuş bir Kürt geçmişinden gelen yolculuğum, İran'daki öğrenci hareketinin sol kanadında aktif olarak yer aldığım Tahran Üniversitesi'ndeki lisans yıllarımda başladı. Zamanla ana akım sol anlatıların ve daha genel anlamda benim kuşağımın öğrenci hareketinin sıklıkla gözden kaçırdığı ataerkil ve ulusal-kültürel baskının daha sinsi biçimlerine giderek daha fazla dikkat etmeye başladım. Bu baskıların bir kısmı kişisel deneyimlerimden kaynaklanırken, bir kısmı da çevremdeki insanların hayatlarından gözlemlendi ve sonuçta bunların benim hayatımla olan ilişkisi dolaylı yollardan ortaya çıktı.

 

Tarihsel asimilasyon, merkezi devlet politikalarıyla güçlendirilmiş ataerkil yapıların dayanıklılığı, 1979 sonrası Rojhilat işgali ve İran'ın Irak'la savaşının etkisiyle sarsılan memleketim ve genel anlamıyla bölgemiz, oldukça travmatize olmuş bir bölge olmaya devam ediyor. Bu kolektif travmalar insanların günlük yaşamlarını etkilemeye, hatta mikro düzeyde aile dinamiklerini ve kamusal alanı etkilemeye devam ediyor. Bu nüansların ve bunların merkezdeki birçok aktivist tarafından göz ardı ediliyor olduğunun tam anlamıyla farkına varmam yolculuğumun ilerleyen bölümlerine denk gelir.  

 

Ayrıca lisans yıllarımdaki ve sonraki yıllardaki aktivizm serüvenim, reform dönemi ve İran'daki Yeşil Hareket sırasındaki gözlemlerim iki paralel mücadelenin varlığına dikkatimi çekti. Bir yandan, birçok ulus devlette olduğu gibi İran'daki yaşam da, asıl anlatıyı bozmak için, devletin siyasi topluluk, siyasi özneler ve kamusal alanlara dair homojen ve tutarlı anlatılar oluşturma çabaları ile marjinalleştirilmiş ve azınlıklaştırılmış bireylerin çabaları arasındaki sürekli gerilimle karakterize ediliyor. Birleşme ile parçalanma, evrensellik ile farklılaşma arasındaki bu gerilim, ailelerden farklı kurumlara ve kamusal alanlara kadar çeşitli ölçek ve alanlarda açıkça görülmektedir. Öte yandan, merkezileştirici ve merkezi olmayan/demokratikleştirici anlatılar arasındaki çekişmeler, farklı kalıplarla da olsa, pek çok sosyal ve politik hareketin merkezinde yer alıyor. Devletin muhalefeti içinde bile "farklılığa" karşı çıkan güçler var. Bir başka deyişle, İran'da son dönemdeki devrimci hareketin gidişatında da tanık olduğumuz gibi, merkeziyetçilik ile demokratikleşme arasındaki mücadele, devlete yönelik muhalefetlere sızıyor.

 

Bu gözlemler, çekişmeli alanlarda farklı siyasi öznelliklerin oluşumunu anlamaya ilgi duymamı sağladı. Devletin tutarlı anlatılar yaratma çabalarına rağmen, mekanın ve siyasi konuların parçalanmış doğasının, özellikle radikal politikalar içerisinde farklı siyasi tahayyüllere nasıl yol açtığı beni çok etkiledi.  Arap Baharı ve onun ortasında Rojava Devrimi bu alana olan ilgimin artmasıyla aynı zamana denk geldi.

 

Rojava, yalnızca belirli bir devlete değil, ulus devlet oluşumlarını ve daha geniş anlamda kapitalist dünya düzenini destekleyen sosyo-politik yapılara karşı duruşu nedeniyle siyasi manzara içinde öne çıktı. Tekelleştirici ve demokratikleştirici güçler arasında uzun süredir devam eden çekişmelerin kavşağında, Kürt sorununun demokratik konfederalizm çerçevesinde çerçevelenmesi, kendi deneyimlerimle örtüşüyordu. Bu anlatının Kürdistan'ın belli belirsiz coğrafyasında yükselişi benim konumsallıklar ve öznellikler arasındaki ilişkiyi keşfetmemle bağlantılıydı.

 

 Öcalan okumalarınız nasıl başladı? Yine daha çok hangi yaklaşımları ve çözümlemeleri dikkatinizi çekti?

 

 

 

Başlangıçta Öcalan'ı okumam, jeopolitik çatlaklar ve tutarlı anlatılar yaratacak bir devletin yokluğu ile karakterize edilen parçalanmış bir durumda yaşamanın, onun ulus-devlet, ataerkillik ve kapitalizm paradigmalarından radikal bir şekilde ayrılışına nasıl katkıda bulunduğuna dair meraktan kaynaklanıyordu. Ancak çalışmalarını daha yakından okuduğumda metinlerinin doğrudan ele aldığı ve hatta anlamlandırmaya çalıştığım diğer endişelerime de yanıt verdiğini fark ettim. Bunlar arasında bölgedeki ataerkil yapıların dayanıklılığı, devletle karmaşık bağlantıları, bu bağlantıların tarihsel ve coğrafi tahayyüllere dayattığı sınırlamalar ve bu sınırlamaları aşmanın potansiyel yolları yer alıyordu.

Doktora tezime yön veren bu kaygılardan biri, benim 'metodolojik ikilik' olarak adlandırdığım şeyin ötesine geçme ihtiyacıdır. Bu kavram Batı'nın, Batı olmayan yerlerin tek kurucu ötekisi olduğu varsayımına atıfta bulunur. Bu, Batı sömürgeciliği ve emperyalizminin, toplumlararası baskının sistemik olarak önemli olan tek biçimi ve diğer tüm toplumlararası baskı biçimlerinin yaratıcısı olarak algılanmasıyla sonuçlanır. Bu Avrupa merkezci fikir, Orta Doğu da dahil olmak üzere küresel olarak, hatta Avrupa merkezciliğe yönelik postkolonyal ve anti-emperyalist eleştirilerde bile güç ve direniş anlayışlarını etkileyerek varlığını sürdürdü.

 

Sonuç olarak, yüksek lisans tezimde Öcalan'ın Kürt Sorunu çerçevelemesinin çeşitli bölgesel sorunlarla nasıl kesiştiğini araştırırken, vatansızlığın önemine vurgu yaparken; mevcut doktora araştırmamda demokratik konfederalizmi destekleyen uluslararası tahayyülü ve bunun nasıl gerçekleştiğini açıklamayı amaçlıyorum. Neo-Osmanlıcılıkla iç içe geçmiş oluşum, küresel politikadaki güç dinamiklerinin dualistik anlayışına meydan okuyor.

 

Dikkatinizi çeken bu çözümlemeler çalışmanıza nasıl bir yön verdi? Bunları hangi açılardan ele aldınız?

 

 

 

Bence Abdullah Öcalan; çalışmaları, kişisel yaşamı ve liderliğinin birlikte geliştiği ve çağdaş zamanlarda ender rastlanan bir dürüstlük düzeyini güçlendirdiği, derinlemesine kendini yansıtan bir düşünür olarak öne çıkıyor. Bu, kendini yansıtmak yerine dürüst bir kişiliği sürdürülebilir hale getirmeye odaklanan yaygın kariyer odaklı entelektüalizm ve siyasi liderlikle tam bir tezat oluşturuyor. Öcalan, kaçırılma sonrası çalışmalarında kendi yaşamını ve geçmiş düşüncelerini eleştiriye ve tefekküre tabi tutarak, özdüşümünü daha da derinleştiriyor. 

 

Pragmatik düşünceler ve güç dinamikleri yazılarında kesinlikle bir rol oynasa da, demokratik konfederalizme doğru bu dönüşün doğası gereği feminist olduğuna inanıyorum. Yalnızca ataerkillik karşıtı içeriği nedeniyle değil. Öcalan, kendi özne konumunu, önceki düşüncelerinin eksikliklerini ve kırılganlıklarını okuyucuya görünür kılarak bazı feminist metodolojilere benzer bir nitelik kullanıyor. Her ne kadar büyük bir tarih anlatısı ve sistemik analiz için bir çerçeve geliştirse de Öcalan'ın bilinci, emperyalizm veya kapitalizme yönelik egemen eleştirilerde sıklıkla görülen ikili düşüncenin ortak özelliği olan, siyasi tahayyülün soyut büyük anlatılarına dayanmıyor. Bunun yerine, doğası gereği bağlamsal kalıyor ve kendi hayatını ve sosyal bağlamını incelemeye tabi tutarak soyut ile gündelik arasında bir diyalog geliştiriyor. 

 

Bu bağlamsal ve öz-yansıtmalı analiz, pratik sonuçlara ışık tutar, ancak nihai hedef tek başına güç birikimi değildir. Öcalan güç birikimini eşitlikçi bir projenin hizmetine kanalize ediyor. Liderliğin çıkarlarının temsil ettikleri insanlarla bu şekilde uyumlaştırılması, onu çağdaş siyasi liderliklerden ve fiili liderliği altında çalışan örgütlerden, liderlerin ve tabandan gelen taleplerin sıklıkla farklılaştığı bölge ve ötesindeki diğer çağdaş devrimci örgütlerden ayırıyor. Öcalan, Kürtlerin “Berxwedan jiyan e” sloganını yineliyorsa, onun hayatı direnişin canlı bir örneği olmuştur.

 

 Abdullah Öcalan, Orta Doğu'daki mevcut sorunların ulus devlet zihniyetinden kaynaklandığına dikkat çekerek, sorunlara çözüm olarak Demokratik Konfederalizm tezini sunuyor. Bu konuda değerlendirmeniz ne olur?

 

 

 

Orta Doğu toplumlarının doğasında var ve uzun zamandır boğuştuğu çok yönlü zorluklardan biri olan çok kültürlü dokuya karşı nefreti, kültürel kimliklere yönelik hiyerarşik yaklaşımı, içsel güvenliği ve militarist yapısı, kapitalizme bağlı sömürücü ilişkileri ve doğası gereği ataerkil yapısıyla ulus devlet, küreselleşmeye katkıda bulunan merkezi bir faktör olarak duruyor.  Sistem karşıtı mücadeleler, ulus devletçi paradigmaların sınırları içine hapsedilirse, çoğu zaman sömürücü, dışlayıcı ve güvenlik odaklı bir sistemin bir başkasıyla değiştirilmesiyle sonuçlanır. Pehlevi Hanedanlığı'ndan İran İslam Cumhuriyeti'ne geçiş bu duruma en iyi örnektir. 

 

Dahası ulus devlet merkezli politikalar, istemeden de olsa dış emperyalist egemenliklerin kendi ulusal hedeflerine ulaşmalarına olanak sağlayabilir. Ancak bu perspektifi Öcalan'ın Orta Doğu'ya ilişkin temel teşhisi olarak değerlendirirken dikkatli olmak gerekiyor. Çünkü bugün pek çok kişi ulus devletin bölge ve ötesindeki ikilemli durumunu kabul etse de, hepsi Öcalan'ın devlet biçimlerine, ataerkilliğe ve kapitalizme karşı duruşunu paylaşmıyor. Bazıları farklı bölgeselcilik ve kozmopolitanizm biçimlerini savunuyor veya geleneksel ulus kavramı tarafından desteklenen siyasi toplulukların kültürel yorumlarına farklı hukuki alternatifler öneriyor. Ancak bu alternatifler, Öcalan'ın ulus devlete ve onun oluşumuna katkıda bulunan tarihsel faktörlere ilişkin çok katmanlı analiziyle tam olarak örtüşmeyebilir. 

 

Ulus devlet, kendine özgü özelliklerine ve Avrupa kökenli kapitalist modernitenin bir ürünü olmasına rağmen, Mezopotamya'da başlayan uzun süreli devlet oluşum tarihinden ayrı olarak ele alınamaz. Ulus devlet zihniyeti, bağlam içinde anlaşılması gereken tarihsel faktörlerin karmaşık bir etkileşimini bünyesinde barındırır. Bu anlayış ulus devletin yeniden üretilmesinden ve yeniden yapılandırılmasından ve onun çeşitli jeopolitik koşullardaki çeşitli mutasyonlarından sorumlu paradigmaların tanımlanması için hayati öneme sahiptir. Böyle bir özdeşleşme, tutarlı direniş çabaları için bir önkoşuldur; modern öncesi yerel kültürlerin ve siyasi biçimlerin, ulus devletle içkin karşıtlıkları varsayımı altında romantikleştirilmesini önler.

 

Örneğin Öcalan, ataerkilliğin hiyerarşik sistemler ve devlet oluşumlarıyla iç içe geçmiş doğasına vurgu yapıyor ve devletlerin merkezileşme eğilimlerinin sonunda ulus devlet biçimiyle sonuçlandığını ileri sürüyor. İslam da dahil olmak üzere yerel kültürlerin tarihsel olarak nasıl devletler ve imparatorluklar için iç sömürü ideolojileri ve genişlemenin dış meşrulaştırma ideolojileri haline geldiğinin altını çiziyor. Tüm kültürler, ezilenlerin sömürücü ve baskıcı yapılara karşı direnişlerinde araçsallaştırıldığında bir direniş yönüne sahip olsa da, devletler tarafından da sistematik ve jeopolitik olarak sömürülmektedir. Modern çağda, moderniteyle karşılaşma yoluyla yeniden şekillenen geçmişin kültürel kaynakları, hem sömürgecilik karşıtı direnişlerde hem de yerel ulus devletler tarafından bölge halkının ve ezilen grupların iç ve dış sömürüsü için araçsallaştırıldı.

 

Öcalan, ulus devlete karşı direnişin, doğası gereği devletlerin merkezi ve hiyerarşik yapısına ve siyasi temsil hakkının hiyerarşikleştirilmesine karşı muhalefeti içerdiğini savunuyor. Onun demokratik ulus vizyonu, çok kültürlü veya kültürler üstü boyutların ötesine geçiyor. Bu vizyon, hiyerarşik ve ataerkil devlet biçimlerinin reddiyle derinden bağlantılıdır. Öcalan, mekanın ortak yönetimini kolektif siyasi varoluşun merkezine yerleştirerek özyönetim biçiminin bir belediyecilik biçimi olarak benimsenmesini savunuyor. Bu çerçevede demokratik konfederalizm, demokratik ulusların bir arada yaşamasını kolaylaştırır ve onlara özyönetim için siyasi potansiyel sunar.

 

Fikirleriyle dünyada birçok insanı etkileyen bir liderin uzun tutukluluğu ve tecrit edilmesi hakkında ne söylersiniz?

 

 

 

Öcalan'ın birden fazla devlet tarafından organize edilen kaçırılması ve onun kalıcı tecrit ve izolasyonu, tekelci kurumlar ile taban hareketlerinin demokratik talepleri arasındaki derin zıtlığı simgeliyor. Onun tecridi, Merrifield tarafından tanımlandığı gibi; güçlü 'megamakineler' ile onların rekabetlerine rağmen, merkezileştirici ve tekelleştirici güçlere meydan okumaya çalışan yerel, merkezi olmayan hareketlerin direnişine karşı suç ortaklığı arasındaki keskin ikilemi vurguluyor. 

 

Tutukluluğu sadece bir bireye yönelik saldırı olmanın ötesine geçiyor; doğrudan Kürt hareketini ve daha geniş ölçekte bölge genelinde tehdit altındaki demokratik hareketleri hedef alıyor. Ancak Öcalan, İmralı Adası'ndaki tutukluluğunu Nazan Üstündağ'ın (2020) yerinde bir şekilde 'eşik' olarak adlandırdığı şeye ustalıkla dönüştürdü. Türk devleti, İmralı'yı Türk milletinin 'kurucu ötekisini' ve güvenlik ikilemini temsil eden bir sembole dönüştürmeye çalışarak, sadece Öcalan'a yönelik değil, aynı zamanda Kürt nüfusun geneline yönelik istisnai tedbirleri meşrulaştırmaya çalıştı. Ancak Öcalan'ın 'eşik' yaklaşımı, egemenin dışlamanın sınırlarını çizerek kendini kutsallaştırma çabasını sekteye uğratıyor. 

 

Bunu İmralı'yı ikili anlatılardan kurtararak ve bunun yerine Kürt sorununun sistemik ve küresel önemini vurgulayarak, vatansızlığa yönelik eleştirisini ve demokratik çözümünü uluslararası düzendeki kapitalizm, devlet merkezcilik ve ataerkillik gibi daha geniş sistemik sorunlarla uyumlu hale getirerek başarıyor. 

 

Üstündağ'ın İmralı'yı 'eşik' olarak tanımlaması ilginç bir şekilde Öcalan'ın ilk yazılarına dayanıyor ve bu, sonraki eserlerinde de yankı buluyor. Öcalan, 1978 Manifestosu'nda 'Kürt draması'nı “yanlış bir zaman bilinci” olarak nitelendirerek, hakim çıkmazın ve algılanan dönüşümün imkansızlığının gerici duygulara, dogmatizme ve geçmişe duyulan özleme yol açtığı bir duruma atıfta bulunuyor. İmralı, Üstündağ'ın tanımladığı gibi, 'mekanı zamana dönüştürdüğü' için bir 'eşik' işlevi görüyor, kapalı bir mekansal gerçekliğin sınırlarını parçalıyor ve ortaya çıkabilecek potansiyelin habercisi haline geliyor. 

 

Bu dönüşüm Kürt sorununu aşıyor; dünya çapında Rojava direnişi ve ilkeleri etrafında bir araya gelen çeşitli insanlara uzanıyor. Bu etkinin bir örneği, tamamen Kürt özgürlük hareketi içerisinde gelişen ve İran’da ivme kazanan "Jin, jiyan, azadî” sloganının yaygın olarak benimsenmesinde görülmektedir.

 

 Öcalan'ın fiziki özgürlüğüne dair dünyanın birçok ülkesinde akademisyenler, bilim insanları kampanyalar yapıyor. Siz bu güçlü desteği nasıl görüyor ve Öcalan'ın fiziki özgürlüğü için yapılan eylemleri nasıl değerlendiriyorsunuz?

 

 

 

Abdullah Öcalan'ın fiziksel özgürlüğü meselesi, yalnızca Türkiye açısından değil, aynı zamanda Kürt topraklarının bölünmesi yoluyla elde edilen jeopolitik kaynaklardan yararlanma konusunda çıkarları olan birçok devlet açısından da son derece tartışmalıdır. Ayrıca Öcalan'ın özgürlüğü, özyönetim modelinin ve demokratik konfederalizmin savunduğu demokratik fikirlerin meydan okuduğu bölgenin ulus devlet merkezli düzeninin korunmasını isteyenler açısından hassas bir konudur. İsmail Beşikçi, Kürdistan'ı uluslararası bir sömürge olarak nitelendirirken, yalnızca Kürt topraklarının egemen devletler tarafından sömürgeleştirilmesine değinmiyordu. Aynı zamanda Kürdistan'ın parçalanması ve sömürgeleştirilmesine dayanan uluslararası rekabet ve ilişkilerin etkisinin de altını çiziyordu. 

 

Öcalan'ın fiziki özgürlüğü, Orta Doğu'da Kürt sorununa dayanan hem küresel hem de bölgesel rekabetin altında yatan güç dengesi açısından anlam taşıyor. Tam da bu nedenlerden dolayı Öcalan için özgürlük çağrısı ulusal mücadelelerin sınırlarını aşabilir, bölgesel olarak sınırlı direniş fikirlerinin ötesine geçebilir. Bölgenin çeşitli yerlerindeki direniş hareketleri arasında dayanışmayı geliştirmek için bir "eşik" görevi görme potansiyeline sahip. Bu dayanışmanın kökleri, hakim güçlere meydan okumak, sömürgeci miraslara değinmek ve baskıcı sistemleri ortadan kaldırmak gibi ortak hedeflere dayanıyor; bu da adalet ve özgürlük mücadelelerinin birbirine bağlılığını yansıtıyor.

 

 Orta Doğu ve dünyanın bugün içerisine girdiği krizler, bir kez daha Öcalan’ın demokratik modernite tezine ihtiyaç olduğunu göstermiyor mu?

 

Öcalan'ın fikirlerinin öneminin giderek daha fazla vurgulandığı bir tarihsel dönemeçte gibiyiz. Orta Doğu'da özellikle Arap Baharı'nın ortaya çıkışından bu yana gelişen olaylar, hem merkezileştirici hem de parçalayıcı güçleri yoğunlaştıran merkezkaç bir etki yarattı. Bölge genelinde dışlanmış insanların ve kadınların haklarını savunan demokratik ve özgürlük hareketleri, devletlerin baskısıyla ve köktendinci veya popülist milliyetçi ideolojilerin yeniden canlanmasıyla karşı karşıya. Bu ideolojiler sırasıyla güvenliği ve militarist devletleri güçlendirerek bölgeyi bölgesel ve küresel emperyal rekabetlerin savaş alanına dönüştürüyor.

 

 

 

Bu eğilimin mevcut tezahürleri arasında Türkiye'nin Rojava'ya yönelik ısrarlı işgal girişimi ve işgal etmesi, İsrail'in Gazze'yi zorla yerinden etmelere yol açan soykırımcı işgali ve İran İslam Cumhuriyeti'nin özellikle Kürdistan ve Belucistan bölgelerinde güvenlik ve askeri aygıtlarını güçlendirmesi ve buna ek olarak güvenlik önlemlerinin yeniden ayarlanması yer alıyor. Bu baskıcı önlemler yalnızca hedeflenen grupları etkilemekle kalmıyor, aynı zamanda güvenliği ve militarist devletleri güçlendirerek, demokratik hareketlerin harekete geçirebileceği toplumsal kaynakları engelleyerek ve zayıflatarak bölge nüfusu genelinde de yankı buluyor. 

 

Öcalan'ın fikirlerini ciddiye almak, bu açmaza bazı çözümler getirebilir. Önerdiği siyasi model, sadece mevcut ulus devlet biçimlerine alternatif sunmakla kalmıyor, aynı zamanda demokratik konfederalizmin uluslar üstü yaklaşımı da ezilen halklar ve demokratik hareketler arasında dayanışma perspektifi açarak mevcut çıkmazdan potansiyel bir çıkış yolu sunuyor.

 

MA / Berivan Kutlu