HABER MERKEZİ - Irak’taki seçimlerde İran’a yakın partilerin zafer elde ettiğini belirten gazeteci Aram Germyanî, Kerkük’teki vali seçiminde ise İran, Amerika ve Türkiye politikasının belirleyici olacağını söyledi.

 

Irak’ta gerçekleşen İl Genel Meclis üyeleri seçimlerinin ardından ülkede güç dengeleri şekillenmeye başladı. Irak Yüksek Seçim Komisyonu tarafından yapılan resmi açıklamaya göre, 10 yıl aradan sonra ilk defa yapılan İl Genel Meclis üyeleri seçimlerine katılım oranı yüzde 41 olarak gerçekleşti. 

 

16 milyon seçmenden 6 milyon 599 bin 668 kişinin oy kullandığı seçimlerde Haşdi Şabi’nin siyasi uzantılarının yer aldığı ve Hadi El-Amiri’nin liderliğindeki Nebni İttifakı 43 sandalye alarak seçimlerde en çok oy alan parti oldu. İkinci sırada ise yine İran’a yakın olan ve 35 sandalye alan eski Başbakan Nuri El-Maliki’nin liderliğindeki Kanun Devleti Koalisyonu oldu. Yine eski Başbakanlardan Haydar İbadi ve Şii dini ve siyasi liderlerinden Ammar Hekim’nin lideri olduğu Ulusal Güçler Birliği 23, eski Parlamento Başkanı Muhammed Halbusi’nin liderliğindeki Takaddum Partisi 22, Sunni lider Hamis Hancer liderliğindeki Egemenlik Koalisyonu ise 12 sandalye kazandı.

 

Irak’ın 13 vilayetinin yanı sıra Kerkük ve Musul’da da gerçekleşen İl Genel Meclis üyeleri seçimlerinde yurttaşların en çok sandık başına gittiği vilayetlerin başında geldi. Seçimlerde en yüksek katılım oranı yüzde 66 ile Kerkük'te, en düşük katılım oranı ise yüzde 21 ile Bağdat’ta belirlendi.

 

 Kürtlerin yoğun olduğu Salahaddin’de yüzde 59, Diyala’da yüzde 43 ve Musul’da (Ninova) ise katılım yüzde 53 olarak belirlendi. 16 Aralık’ta güvenlik güçleri ve yerlerinden edilmiş yurttaşlar için yapılan özel seçimde ise Federe Kurdistan Bölgesi’ndeki kamplarda kullanılan oylarda Süleymaniye’de yüzde 89, Erbil’de yüzde 81 ve Duhok’ta ise yüzde 67 seçime katılım sağlandı.

 

Federe Kurdistan Bölgesi’nde yaşayan Gazeteci Aram Germyanî, Irak’ta ortaya çıkan seçimlerin genel sonuçlarını ve Kürt partilerin aldığı oyları değerlendirdi. Irak’taki seçimlerde genel olarak İran’a yakınlığıyla bilinen partilerin zafer elde ettiğini belirten Germyanî, Irak’ta gerçekleşen seçimlerin beklenenden çok daha iyi bir şekilde geçtiğini söyledi.

 

YNK KERKÜK’TE OYLARINI YÜZDE 80 ARTIRDI

 

Kürt partilerinin seçimlere girdiği bölgelerde de Kurdistan Yurtseverler Birliği’nin (YNK) başarı elde ettiğini dile getiren Germyanî, YNK’nin Kerkük’te 5, Diyala’da 1, Selahaddin’de 1, Musul’da ise 2 sandalye olmak üzer toplam 9 sandalye kazandığını ifade etti. Kurdistan Demokrat Partisi’nin (KDP) 2’si Kerkük, 4’ü de Musul’da olmak üzere toplam 6 sandalye kazandığını belirten Germyanî, Kerkük’te Arapların toplamda 6, Türkmenlerin de 2 sandalye kazandığını dile getirdi. YNK’nin Kerkük’te büyük bir başarı kazandığına değinen Germyanî, YNK’nin 2021’de gerçekleşen Irak Parlamento seçimlerinde Kerkük’te 80 bine yakın, bu seçimde ise 144 bini aşkın oy aldığını aktardı.

 

TÜRKİYE’NİN KERKÜK’TEKİ POLİTİKASI YENİLDİ

 

Türkiye’nin Kerkük’te uzun yıllardan beri Türkmenler üzerinden kendi politikasını sürdürdüğüne dikkat çeken Germyanî, “Türkiye, Kerkük’ün Türkmen kenti ve kalesi olduğunu söylüyordu ve buna göre bir politika yürütüyordu. Seçimlerde Türkmenler büyük bir yenilgi yaşadı. Kerkük’te 79 bin oy alarak sadece 2 sandalye alabildiler. Aldıkları sandalyelerde biri Hesen Turan’ın, diğeri ise Erşed Salihi’dir. Seçilen bu iki kişi arasında da büyük sorunlar var. İkisi de Türkmenlerin lideridir fakat uyuşmazlıkları var. İkisi arasında taht kavgaları uzun süredir kendini gösteriyor. Ancak Türkiye’nin desteklemesiyle yan yana geldiler” dedi.

 

KERKÜK VALİSİ İÇİN GÖRÜŞMELER BAŞLAYACAK

 

Seçim sonuçlarının açıklanmasından sonra artık Kerkük’te yine bir valinin seçilme sürecinin başladığına değinen Germyanî, “Artık vali seçimi için görüşmeler başlayacak. Kerkük’te çok zor olacaktır. Kerkük’te 16 İl Meclis üyesi sandalyesi bulunuyor. Bunlardan birisi Hristiyanların kotasıdır. Bu da zaten YNK’nin adayıdır. YNK Hristiyan kesimden bir aday gösterdi ve o kişi kazandı. Kerkük’te bir valinin seçilmesi için bir grubun 9 sandalyesinin olması gerekiyor. Şimdiki tabloya göre kimse tek başına vali seçemez. Kürtlerin 7 sandalyesi var. Kürtlerin, Kerkük’te bir vali seçebilmesi için ya Türkmenler ya da Araplarla bir ittifak kurması gerekiyor. Zaten Türkmenlerin hiçbir şekilde seçme şansı yok. Yine Arapların da vali tayini için Kürtlerle ittifak kurması gerekiyor. Çünkü onların da 6 sandalyesi var. Bu durum beraberinde bir kaosu getiriyor” diye konuştu.

 

İRAN, AMERİKA VE TÜRKİYE POLİTİKASI

 

Kerkük’te vali seçiminin kimin ne kadar oy aldığından bağımsız olduğunu ve Kerkük’teki vali seçiminde İran, Türkiye ve Amerika politikalarının etkili olduğunun altını çizen Germyanî, “Kerkük valisinin seçilmesi alınan oylardan bağımsız dış siyasetle ilgili bir durumdur. Oradaki partilerin hepsi bir araya gelse ve bütün sandalyeleri toplasalar bile kendi başlarına vali atayamayacaklar. Çünkü Kerkük valisi dış siyasete bağlıdır. Özellikle İran, Türkiye ve ABD burayı kendi politikaları doğrultusunda şekillendiriyor. Bunun için önümüzde zorlu bir dönem bulunuyor. Sonuç itibariyle şunu söyleyebiliriz; Türkiye’nin, Türkmenler, KDP ve Sunni Araplar üzerinden Kerkük’te yürüttüğü siyaset kaybetti. Buna karşı İran’a yakın olan Şii Araplar ve YNK kazandı” ifadelerini kullandı.

 

BÖLÜNMÜŞLÜK KÜRTLERE KAYBETTİRİYOR

 

Kerkük’te vali seçimi için önümüzdeki günlerde partiler arasında görüşmelerin başlayacağını kaydeden Germyanî, “Kerkük Valisinin seçilmesi dış siyasete bağlı olacaktır. Özellikle Türkiye, Kerkük Valiliğinin Kürtlerin eline geçmemesi için mücadele edecektir. Bununla birlikte Kürtler de kendi arasında birlik değiller. KDP birliğe yaklaşmıyor. Çünkü YNK ve KDP arasında da sorunlar var. Kürtler Kerkük, Musul, Diyala ve Selahaddin’de farklı listelerden seçimlere girdiği için 106 bin oy boşa gitti. Yine bu seçimlerde kullanılan sistem de Kürtler açısından kaybettirici oldu. Bu sistem nedeniyle sadece Kerkük’te 52 bin Kürt oyu yandı. Çünkü Kürtler Kerkük’te 4 listeden seçimlere girdi. Örneğin Yeni Nesil 24 bin oy aldı ama sandalye çıkartamadı.  Yine İslami Hareket 6 bin küsur oy aldı ama sandalye alamadı. Bu nedenle Kürtlerin oyları boşa gitti. Kürtler arasındaki bu parçalanmışlık Kerkük Valisinin seçilmesinde de olumsuz anlamda etkili olacaktır” şeklinde konuştu.

 

MA / Ömer Akın