AMED - Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi’nin anketine göre, ülkenin en önemli sorunu “ekonomik kriz” olurken, katılımcıların yüzde 47’si Kürt sorununun ekonomik kriz-işsizlik sorununa, yüzde 49,5’i demokrasi sorununa, yüzde 43,6’sı hukuk sisteminin mevcut durumuna, yüzde 53,4’ü çatışma ve şiddet ortamına, yüzde 54’ü de dış politikaya etkisinin olduğunu belirtti. 

 

Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, ülkenin temel sorunları ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin 1 Ekim’deki yasama yılı açılışında Halkların Eşitlik ve Demokratik Partisi (DEM Parti) Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan ile Meclis'te tokalaşması ile başlayan gelişmelere ilişkin 19 kentte anket yaptı. 27 Ekim-15 Kasım tarihleri arasında gerçekleştirilen anket, İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Aydın, Êlih, Dêrsim, Amed, Xarpêt, Colemêrg, Qers, Mêrdin, Mersin, Muğla, Sêrt, Riha, Şirnêx, Wan ve Zonguldak kentlerini kapsadı. Yüzde 3,16 hata payı ve yüzde 98 güven aralığı gözetilen anket çalışmasına bin 358 kişi katıldı. 

 

Dört bölümden oluşan anket soru formunun ilk bölümü, araştırma grubunun sosyal, kültürel ve ekonomik profiline dair verilere ulaşmayı hedefleyen demografik sorulardan, ikinci bölüm ülkenin temel sorunları ve sorunların Kürt meselesi ile ilişkisine dair araştırma grubunun görüş, düşünce ve algılarını anlamaya dönük sorulardan oluştu. Üçüncü bölüm ise tokalaşmayla başlayan tartışmalara dair yurttaşların alg ve  yaklaşımını anlamaya, buradan çözüme ulaşmak için öneri ve taleplerine odaklandı. Dördüncü bölüm de, araştırma grubunun oy verme eğilimlerini belirlemeye dönük sorulardan oluştu. 

 

EKONOMİK KRİZ TEMEL SORUN

 

İkinci bölüm kapsamında “Sizce Türkiye’nin en önemli sorunu nedir?” sorusu yöneltildi. Katılımcıların yüzde 38,9’u ekonomik kriz-işsizlik, yüzde 9,5’i Kürt sorunu, yüzde 9,4’ü hukuk sisteminin mevcut durumu, yüzde 9,1’i demokrasinin olmayışı, yüzde 8,8’i çatışma ve şiddet ortamı şeklinde yanıt verdi. Türkiye’nin temel sorunları ile araştırma grubunun yaş kategorileri karşılaştırıldığında; yaş küçüldükçe “ekonomik kriz ve işsizliği” en önemli sorun olarak görenlerin oranında artış olduğu, Kürt sorununun ülkenin en temel sorunu olarak görenlerin 55-64 yaş grubundan oluştuğu ogörüldü.

 

KÜRT SORUNUNUN ETKİLERİ 

 

Bu bölümün devamında ülkenin temel sorunlarında Kürt meselesinin etkisi de soruldu. Buna göre katılımcıların yüzde 47’si Kürt sorununun ekonomik kriz-işsizlik sorununa etkisi olduğunu, yüzde 49,5’i Kürt sorununun demokrasi sorununa etkisi olduğunu, yüzde 43,6’sı Kürt sorununun hukuk sisteminin mevcut durumuna etkisi olduğunu, yüzde 53,4’ü çatışma ve şiddet ortamına etkisi olduğunu, yüzde 54’ü dış politika sorunlarına etkisi olduğunu belirtti. 

 

Ayrıca “Çatışma ve şiddet politikaları ile sınır ötesi operasyonların mevcut ekonomik krizi etkilediğini düşünüyor musunuz?” sorusuna katılımcıların yüzde 37,3’ü “evet”, yüzde 22,1’i “hayır”, yüzde 22’si “kısmen”, yüzde 18,4’ü “kararsızım” şeklinde yanıt verdi. 

 

TOKALAŞMA ‘OLUMLU’ GÖRÜLDÜ

 

Ankette şu ifadelere yer verildi: “14 Mayıs 2023 seçimleri oy eğilimleri tablosu incelendiğinde ise MHP’ye oy verdiğini söyleyen katılımcıların yüzde 79,2 gibi önemli bir oranının ekonomik krizde çatışma ve şiddet politikaları ile operasyonların etkisinin olmadığını düşünmesi dikkat çekicidir. Aynı biçimde ikinci ve üçüncü sırada İyi Parti ve Zafer Partisi’ne oy veren katılımcı oranlarının gelmesi dikkat çekicidir.”

 

“MHP Lideri Devlet Bahçeli’nin Meclis Genel Kurulu’nda DEM Parti grubu ile tokalaşmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusuna katılımcıların yüzde 43,7’si “olumlu” yanıtını verirken, yüzde 27,1’i “olumsuz”, yüzde 28,9’u “kararsızım” yanıtlarını verdi. Bu veriye göre, toplumun önemli kesimi Bahçeli’nin girişimini olumlu gördü. AKP’ye oy verdiğini bildiren katılımcıların yüzde 46,9’u, MHP’ye oy verdiğini bildiren katılımcıların yüzde 51’i, YSP-HDP’ye oy verdiğini bildiren katılımcıların yüzde 53,1’i, CHP’ye oy verdiğini bildiren katılımcıların yüzde 31,4’ü tokalaşmayı olumlu buldu. 

 

MHP’YE İNANÇ YOK

 

“Devlet Bahçeli’nin çıkışının Kürt sorununda yeni bir çözüm ve müzakere sürecine evrilmesi sizce mümkün mü?” sorusuna katılımcıların yüzde 27’si “evet”, yüzde 30’u “hayır”, yüzde 19’u “kısmen”, yüzde 14’ü “kararsızım”, yüzde 8’i “böyle bir sorun yok”, yüzde 2’si “fikrim yok” yanıtı verdi. Yaş grupları incelendiğinde bu soruya “hayır” diyenlerin 18-24 yaş ile 65+ yaş gruplarında yoğunlaştığı, yaş arttıkça “evet” diyenlerin oranında artış görüldüğü belirtildi. “Hayır” diyenlerin parti eğilimleri incelendiğinde sırasıyla yüzde 39,8’inin CHP’ye, yüzde 27,3’ünün İyi Parti’ye, yüzde 26,4’ünün MHP’ye, yüzde 25’inin YSP-HDP’ye, yüzde 22,1’inin AKP’ye oy veren katılımcılardan oluştuğu görüldü.

 

DEM PARTİ YÜKSELİŞTE

 

Araştırma grubunun seçmen tercih ve eğilimlerini, oy tercihlerindeki hareketliliği ölçmeyi amaçlayan dördüncü bölümde, “14 Mayıs 2023’te gerçekleşen genel seçimlerde hangi partiye oy verdiniz?” sorusu yöneltildi. Buna göre, katılımcıların yüzde 32,7’si AKP, yüzde 28,2’si CHP, yüzde 9,4’ü YSP-HDP, yüzde 7,8’i MHP, yüzde 4,9’u İYİ Parti, yüzde 0,9’u YRP, yüzde 0,7’si TİP, yüzde 0,4’ü Zafer Partisi, yüzde 14,9’u ise “oy kullanmadım” dedi.  

 

Aynı araştırma grubuna, “Bu pazar bir genel seçim olursa hangi partiye oy verirsiniz?” sorusu da yöneltildi. Buna göre, katılımcıların yüzde 27,9’u AKP, yüzde 25,7’si CHP, yüzde 10,3’ü DEM Parti, yüzde 6,8’i MHP, yüzde 5,3’ü İYİ Parti, yüzde 1,2’si YRP, yüzde 0,9’u Zafer Partisi, yüzde 0,8’i Saadet Partisi, yüzde 0,7’si Deva Partisi, yüzde 0,7’si TİP, yüzde 0,6’sı Gelecek Partisi, yüzde 0,2’si HÜDA-PAR, yüzde 7’si “kararsızım” ve yüzde 11,9’u “oy kullanmayacağım” yanıtını verdi.