Ortadoğu ve Asya’da yaşanan savaş, işsizlik, baskı ve kaoslar nedeniyle her yıl binlerce insan ülkelerini terk etmek zorunda kalıyor. Son yıllarda Afganistan, İran ve Pakistan’dan binlerce kişi ülkelerini terk ederek İran üzerinden Wan’a geliyor. Göç yolunda birçok hak ihlali ile karşılaşan mülteciler, özellikle İran-Türkiye sınırında yaşam hakları ellerinden alınıyor. Sınırdan geçerken birçok mülteci donuyor, kimi vahşi hayvanların saldırılarına uğrayarak ya da askeri bölgelerden açılan ateşle hayatlarını kaybediyor. Sınırdan geçen mülteciler ise kentlerde sağlıksız ve güvencesiz bir yaşam sürüyor. Deport edilme tehdidine de maruz kalan mülteciler, götürüldükleri Geri Gönderme Merkezleri’nde (GGM) de cezaevi koşullarında kalıyorlar. 2024 yılının Kasım ayında Elbak ilçesine bağlı Kadan Mahallesi yakınlarında, biri kadın, biri erkek ve biri çocuk olmak üzere üç mültecinin donarak yaşamını yitirdiği açıklanmıştı. 

 

Wan Borusu Göç ve İltica Komisyonu Üyesi Avukat Sercan Cihan, sınırda yaşanan mülteci ölümlerini değerlendirdi. Mültecilerin ülkeye geldiğinde yasal statüye ulaşmak adına belli başvurular yaptığını ve uzun süre başvuruların sonuçsuz kaldığını ifade eden Sercan Cihan, “İl Göç İdaresinde kaydını yaptıktan sonra, uluslararası koruma başvurusu yapmak üzere bir kayıt yapıyorlar. Ancak bu başvuru kaydı maalesef hem bürokratik engellerden hem de göç idaresi içindeki işleyişten dolayı çok uzun süre cevapsız kalıyor. Mülteciler bu zaman diliminde herhangi bir statüye sahip olamıyorlar. Aslında mülteciler ülkemize giriş yaptıktan sonra belli bir statüye sahip olmak için adım atıyor ancak bu statünün belirlenmesinde bürokratik engellerin olması hem de iç işleyişin biraz daha uzun sürmesi nedeniyle statüsüz kalıyorlar” dedi. 

 

‘GÖÇ KIŞ AYLARINA DÖNDÜ’

 

Wan’ın sınır ihlallerinin en fazla yaşandığı bölgelerden biri olduğunu ve özellikle mültecilerin yaşam hakkının ihlal edildiğine dikkat çeken Cihan, “Wan bir sınır kenti ve özellikle Ebex (Çaldıran), Serav (Saray), Qelqeli (Özalp), Elbak (Başkale) İran’a sınır olan ilçelerimiz. Bu ilçelerden maalesef 2021 yılına kadar özellikle yaz aylarında yoğun bir göç alınmaktaydı ancak 2021 yılından sonra hükümetin sınır politikasının değişmesi ile beraber sınırlarda örülen duvarlar, dikenli teller ve yoğun güvenlik önlemleri alınmasıyla mülteciler aslında yaz aylarında geçişleri yavaşlatıp kış aylarında geldiler. Kış aylarında gelen göçmenler kötü hava koşulları nedeniyle sınırı geçerken, hipotermiye uğruyorlar. Bu da donma olayları yaşamasına neden oluyor” diye konuştu.

 

‘BU YIL 3 BAŞVURU YAPILDI’

 

Karların erimesiyle birlikte sınırda yapılan tespitlerde onlarca göçmenin donarak hayatını kaybettiği ve yabani hayvanlar tarafından parçalandığını gördüklerini ifade eden Cihan,  komisyon olarak olay yerine gittiklerinde bu vakalarla karşılaştıklarını dile getirerek, yıl içinde komisyona 3 başvurunun yapıldığını söyledi. 

 

Başvuruların sınırı geçmek isterken hipotermi geçirerek hastaneye kaldırılanlardan geldiğini belirten Cihan, “Göçmenlerin tedavileri hastanelerde devam etmektedir ancak tekrar iletmek istiyoruz Wan ilinin sınır bölgesinde olması ve kış şartlarının da çok sert geçmesi nedeniyle düzensiz göçmenler bu ülkeye girişi esnasında insanlık onuruna yakışmayacak şekilde bir sonuçla karşılaşıyorlar. Wan Barosu olarak aile fertlerinden gelen başvurular üzerine olaya müdahil olduk. Fakat yetkili birimlerin mülteci verilerini baro ile paylaşmadıklarını ifade edebiliriz. Wan’da gerçekleşen donma olaylarında komisyon olarak elimizden geldiğince aile fertlerine yardımcı olmaya çalışıyoruz” diye konuştu. 

 

‘SORUŞTURMALAR ETKİN YÜRÜTÜLMÜYOR’

 

Komisyonun sanal medya hesaplarına gönderilen bazı görüntülerde mültecilerin, kaçakçılar tarafından alıkonulduğu ve işkenceye maruz kaldığını ifade eden Cihan, “Bizler komisyon olarak bu görüntüler elimize ulaşır ulaşmaz Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunduk fakat yapmış olduğumuz soruşturma çok da etkin bir şekilde yürütülmedi. Yaptığımız başvurularda ‘koşturmaya yer yok’ kararları veriliyor. Son günlerde Payîzava bölgesinde helikopterle taşınan bir mültecinin hipotermi geçirdiğini öğrendik. O mülteci ile ilgili komisyon olarak doktorları ile yaptığımız görüşmede tedavisinin yoğun bakımda devam ettiğini bize ilettiler. Bu tür durumları sıkça yaşıyoruz. Baro olarak mültecilerin haklarını savunmaya devam edeceğiz” diye anlattı.  

 

MA / Özlem Yacan