Şirnex coğrafyasında 2020’de başlayan doğa talanı aralıksız bir şekilde sürüyor. Cûdî, Gabar, Cilê Nimêja, Qato, Qomate dağları ile Besta, Qeşûran, Hesena, Elkê (Beytüşşebap), Qileban (Uludere) ve Çiyayê Bizina bölgelerinde doğa yok ediliyor. Bugüne kadar bu bölgelerde yüzbinlerce ağaç, asker gözetiminde korucular eliyle kesilerek satıldı.  

 

CÛDÎ DAĞI

 

Cûdî’de ağaç katliamıyla başlayan talan maden aramaları altında sürdürülüyor. Kömür aramalarının sürdüğü dağda, yüzlerce kiloluk dinamitlerle tepelik alanlar tuz haline getiriliyor. Birçok canlı hayatının yok edildiği Cûdî’de, kazılmadık ve dinamitlerle parçalanmadık alan bırakılmadı. Dağın yamaçlarında ve zirvesinde yüzlerce kömür ocağı açıldı. Bu ocaklar nedeniyle dağın eteklerinden geçen doğal kaynak suları ve Nêrdûş Deresi yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. 

 

GABAR DAĞI

 

Son 2 yıldır Gabar Dağı’nda Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) tarafından başlatılan petrol aramaları nedeniyle binlerce ağaç kesildi. Dağın her tarafına yol yapan şirketler canlı hayatını bitirme noktasına getirdi. Özellikle Çiyayê Bizina bölgesinde yapılan yeni yollar ve açılmak istenen yeni kuyular için vurulan sondajlar nedeniyle dağın fiziksel yapısı değişti. 

 

Dağın eteklerinde bulunan ve Şirnex merkeze bağlı Bertûr köyünde bulunan 600 yıllık Kaniya Mizgeftûkê, (kaynak-pınar) petrol nedeniyle yapılan sondaj nedeniyle kurumaya ve kirlenmeye başladı. 

 

BERTÛR VADİSİ

 

Her yıl binlerce kişinin piknik ve dinlenmek için uğradığı bir yer olan Bertûr Vadisi, petrol aramaları nedeniyle yok ediliyor. Vadi doğal güzelliğiyle, akan dereleri ve doğal kaynak sularıyla görenleri kendine hayran bırakıyor. Ancak son 1 yıldır petrol araması nedeniyle şirketlerin hedefinde. Bu aramalar nedeniyle saklı bir cenneti andıran vadinin birçok kaynak suyu kurumaya başladı. 

 

600 YILLIK KÖYÜN KAYNAK SUYU KURUTULDU

 

600 yıllık bir geçmişe sahip olan Bertûr köyü 90’lı yıllarda “güvenlik” gerekçesiyle boşaltıldı. Köyün aşağısından geçen bin yıllık Kaniya Mizgeftûgê (Cami pınarı), 3 su değirmeni ile Zihê, Dara ve Bertûr köylerini besliyor. Bu köyler su ihtiyaçlarını, bağ, bahçe ve pirinçlerini de bu su ile suluyordu. Ancak geçtiğimiz aylarda bölgede yapılan sondaj ve petrol kuyusu açma çalışmaları nedeniyle kaynak kuruma noktasına geldi. Kaynaktan bir çeşme kadar akan suyun renginin, çamura dönmesi dikkat çekti. 

 

Çektiğimiz görüntülerde kaynağın kurumaya başladığı ve renginin değiştiği görülüyor. Aynı güzergahta bulunan Kaniya Emer ve Bêrma Elmas (Elmas Gölü) da kurumaya başladı. 

 

SUÇ DUYURUSUNDA BULUNULACAK

 

Konuya dair görüştüğümüz köylüler ise kaynağın binlerce yıllık geçmişinin olduğunu belirterek, kurumuş ve çamur rengine dönüşmüş kaynağı görünce inanmak istemediklerini söyledi. Köylüler, bu duruma neden olan şirketler hakkında suç duyurusunda bulunmaya hazırlandıklarını kaydederek, bölgenin birçok yerinde aynı durumun yaşandığını ve tapulu arazilerinin dahi şirketlere peşkeş çekildiğini söyledi. 

 

MA / Dilgeş Ruvanas