İkinci aşamada olan Rojava’daki ulusal birlik çalışmalarında, Türkiye, ABD, Fransa ve KDP, ENKS üzerinden hesaplarını dayatırken, toplumun desteğini arkasına alan PYNK ise kalıcı bir birlikte ısrar ediyor.
Dêra Zor'da “halk isyanı” olarak basının servis ettiği olayların altından, Türkiye, Rusya, İran ve Suriye rejiminin petrol ve gaz hesapları çıktı. Aşiretler ve kanaat önderleri, QSD’nin yanında durarak, hesapları boşa çıkarıyor.
Tarih boyuncu 74 kez katliama uğrayan Êzidîler, Şengal’de kaçırılan 3 bin kadın ve çocuğu arıyor. Dünyanın kendilerine karşı kör, sağır ve dilsiz olduğunu söyleyen Êzidî vekil Feleknas Uca, “Ortak acı, ortak yara” diyerek, sessiz kalmama çağrısı yaptı.
Ayasofya’nın camiye dönüştüren AKP iktidarı, “hilafet” tartışmalarıyla rotasını çizdi. İktidar-din-siyasal İslam ilişkileri üzerine birçok tespiti olan Abdullah Öcalan, AKP iktidarı için “Bunların din anlayışı maskeli bir din anlayışıdır, şeklidir, esasında iman yoktur” belirlemesi yapıyor.
CHP’nin kurultayda açıkladığı beyannamenin zaman ve mekanın ruhunu ne kadar yakaladığı, güncel gerilim ve dönüşümleri ne kadar hesaba kattığı, başta Kürt sorunu olmak üzere diğer tüm sorunlara çözüm gücünü hangi dinamiklerden alacağı tartışma konusu.
Türkiye’nin "tapu senedi” olarak kabul ettiği Lozan Antlaşması'nın bizzat Türk egemen sınıfı tarafından ihlal edildiğini söyleyen tarihçi-yazar Erdoğan Aydın, "Bunun bedelini Kürtler ve gayrimüslimler ödüyor" dedi.
Çözüm sürecinin bitişi, savaşın başlangıcı olan 24 Temmuz’un üzerinden 5 yıl geçti. Öcalan’ın “AKP otoriterleşmek isterse kendini bitirir, faşizmi dayatırsa savaş başlar" uyarıları dinlenmedi. Öztürk Türkdoğan ve Ertuğrul Kürkçü’ye göre, çözümün yolu tecridin kaldırılmasından geçiyor.
Kürtlerin tarihsel hafızayla ortaya koydukları "Demokratik Türkiye" seçeneğinin bugün de temelleri Lozan’da atılan uluslararası korsanlık hukukunun hedefi olduğunu söyleyen Öcalan’ın avukatı Cengiz Çiçek, müvekkilinin “Ne inkâr ne isyan, çözüm demokratik cumhuriyet” diyerek çözümde ısrar ettiğini vurguladı.
Lozan Antlaşması’nı 20’nci yüzyılın en trajik olaylarından biri olarak tarif eden Abdullah Öcalan, "Lozan'la Musul-Kerkük petrolleri değil, aynı zamanda Kürtler kaybedilmiştir, Kürt-Türk tarihsel kardeşliği kaybedilmiştir" tespitinde bulundu.
Kürtler ile Türklerin “et ve tırnak” olduğu söylemleriyle 97 yıl önce kabul edilen Lozan Antlaşması, farklılıkları yok sayan tekçi ulus-devlet anlayışıyla yeni kurulan Cumhuriyeti'n kurucu kodlarından biri haline dönüştü. Bu tarihsel kırılma ile girilen devlet ve demokrasi krizi, ağırlaşarak bugünlere geldi.
OHAL mağduru muhafazakar kesimde sosyolojik değişim yaşandığını söyleyen HDP'li Ömer Faruk Gergerlioğlu, "Kendisini ülkücü, milliyetçi, maneviyatçı, muhafazakar, dindar tanımlayan insanların, sol-sosyalist camiaları ve Kürtleri çok daha iyi anlamaya çalıştığını görüyorum” dedi.
Birçok sorunun cevapsız kaldığı askeri kalkışmanın ardından “en fazla 1 buçuk ay” denilerek ilan edilen OHAL, 2 yıl sürdü ve ülke geleceğini derinden etkiledi. CHP’li Özgür Özel, OHAL sonrası “hesap vermeyi tercih etmeyen, denetlenemeyen keyfi ve otokratik bir yönetime” geçildi derken, DBP Genel Başkanı Saliha Aydeniz ise, OHAL’in valiler eliyle halen sürdürüldüğünü belirtti.
Üzerinden 4 yıl geçen 15 Temmuz darbe girişimine dair birçok soru hala cevapsız. Darbe Girişimi Araştırma Komisyonu'nun CHP'li üyesi Sezgin Tanrıkulu, asıl sorumluların ortaya çıkarılmasına AKP’nin engel olduğunu söylerken, Prof. Dr. Cem Kaptanoğlu'na göre, darbe girişiminin ardından toplumda yaratılan "rıza gösterme hali" artık etkisini yitiriyor.
Kongrelerine yönelik baskıların AKP’nin izlediği "Çöktürme Planı"nın bir parçası olduğunu ifade eden DTK Eşbaşkanı Berdan Öztürk, “DTK ne bir tabeladan ne de bir binadan ibarettir” diyerek, bu yönelimin özünde Türkiye halklarının geleceğine saldırı olduğunu vurguladı.
İktidarın DTK'yi hedef almasının Kürtlerin yeni pozisyonuyla alakalı olduğunu belirten Kongre'nin ilk eşbaşkanı Yüksel Genç, DTK'nin mühürlenmesine dair "Kürt sorununun çözümüne vurulmuş bir mühürdür" dedi.