WAN- Hevberdevka Platforma Şiyar Be ya Wanê Rûken Kiliçê  diyar kir ku tiryak êdî li her kolan û taxên bajêr tê firotin û got ku  ew ê bi dînamîkên girseyî û rêxistinên sivîl ên bajêr re li dijî vê yekê xeteke têkoşînê ya hevbeş ava bikin.

 

Belavbûna bilez a bikaranîna tiryakê  li Wanê, di civakê de pêşî li xetiriyê vedike û di heman demê de wekî krîzeke civakî ya berbiçav a li bajêr e. Li bajêr derfetên rehabîlîtasyonê yên sînorkirî, saziyên nebaş û nebûna polîtîkayên pêşîlêgirtinê di têkoşîna li dijî tiryakê de pirsgirîkên cidî diafirînin. Piştî Amed, Êlih û Mêrdînê li dijî tiryakê Platforma Şiyar Be hat avakirin.

 

Platforma Şiyar Be ya ku li bajêr nû hat damezrandin armanc dike ku xebata xwe li tax, dibistan û deverên ku nifûsa ciwanan lê zêde ye bide destpêkirin. Armanca platformê ew e ku platformek ji bo têkoşînê ava bike ku tê de ciwanên ku ber bi tiryakê ve têne kişandin bi tenê nemînin, malbat karibin werin piştgirîkirin û rastiya bikaranîna madeyên hişber, ku li bajêr nayê dîtin, were eşkerekirin. Gihîştina hêsantir a madeyên hişber li bajêr, şert û mercên aborî yên ku ciwanan bêtir bêparastin dikin û zextên civakî yên zêde dibin pêşîniyên platformê lezgîn dikin. Platforma Şiyar be armanc dike ku hemû beşên civakê di têkoşîna li dijî tiryakê de bike yek û seferberiyek civakî bide destpêkirin da ku belavbûna madeyên hişbirê rawestîne.

 

Platform amadekariyan dike ku di rojên pêş de bi lidarxistina civînên bi beşdarbûna zêde, li seranserê bajêr xebatên xwe birêxistin bike. Berdevka Platformê Ruken Kiliçê li ser xebatên Platformê li bajêr û zêdebûna bikaranîna madeyên hişber a li bajêr axivî.

 

XETA TÊKOŞÎNÊ YA LI DIJÎ TIRYAKÊ

 

Ruken Kiliçê diyar kir ku Platforma Şiyar Be ji aliyê hemû dînamîk û rêxistinên civakî yê bajêr ve bi hev re hatiye damezrandin û da zanîn ku ew ê bi avakirina xeta têkoşîna civakî li bajêr li dijî madeyên hişber tebikoşin û got: "Ji ber polîtîkayên şerê taybet ên li Kurdistan û Tirkiyeyê, Wan yek ji wan bajaran e ku bikaranîna madeyên hişber herî zêde lê tê bikaranî ne. Platforma Şiyar Be li Amed, Batman û Mêrdînê hatiye damezrandin. Em berê jî li ser avakirina platformê xebitîbûn. Li ser daxwaza dînamîkên bajêr, me dît ku tiryakbûna madeyên hişber li gelek kolan û taxan pir zêde bûye esnafan û niştecihên herêmê aciz dike. Ji ber vê yekê, me bi şaredarî û rêxistinên civakî re têkilî danî da ku em bibînin ka mirov çawa vê pirsgirêkê çareser dike. Ew êdî bûye rewşek pir acizker. Ji ber vê yekê, me biryar da ku em bi hemû dînamîkên bajêr re werin cem hev û vê platformê ava bikin."

 

PLANSAZIYA MEŞA GIRSEYÎ YA HIŞYARIYÊ

 

Ruken Kiliçê bi lêv kir ku ew ji bo meşek hişyariyê ya girseyî amadekariyan dikin û wiha domand: "Em plansaziya meşeke hişyariyê ya ku hemû dînamîkên bajêr tevlî bibin dikin. Me planek heye ku hemû rêxistinên civaka sivîl û sendîkayên bajêr nerazîbûna xwe ya li hemberÎ vê yekê nîşan bidin. Piştî meşê, em armanc dikin ku li kolanan,taxan li parkan belavokan belav bikin, bi dikandaran re danûstandinê bikin da ku rewşê rave bikin, li taxan karên malê bikin, biçin cem gel û li ser hişyarkirina xwe, ka em çawa dikarin xwe biparêzin û em çawa dikarin hişyar bibin bixebitin."

 

'BAJÊR BÊNASNAME DIKIN'

 

Ruken Kiliçê anî ziman ku hem dikandar û hem jî malbat ji ber zêdebûna karanîna madeyên hişber li bajêr fikarên mezin dijîn. Ruken Kiliçê destnîşan kir ku zarok li kolanan, li avahiyên terikandî û heta li dora dibistanan hişbirê bikar tînin. Ruken Kiliçê got: "Temenê bikaranînê daketiye 10 an 11 salî. Ev êdî bûye krîzek civakî ya cidî."

 

Ruken Kiliçê destnîşan kir ku raporên ji AMATEM, ÇAMATEM û gelek saziyên din zêdebûnek bilez a rêjeyên karanîna madeyên hişber nîşan didin û tekez dikin ku xizaniya kûr û gihîştina hêsan a madeyên hişber vê rewşê girantir dike. Ruken Kiliçê destnîşan kir ku pirsgirêkên civakî, koçberî  li bajêr rewşê hîn girantir dike. Ruken Kiliçê got: "Ev bajar ji siyaset û nasnameyê bêpar dimîne; ev ji bo hêzên serdest sûdmend e. Em ê hewldan û xebatên xwe yên ji bo hişyarkirina raya giştî û parastina zarokan bidomînin. Bi hevgirtina hevpar û hêza hilberîner em dikarîn derbas bikin."

 

MA / Zeynep Dûrgût