HELEB - Dorpêçkirina taxên Kurdan li Helebê, komkujiyên Elewiyan li deverên peravê û ji nû ve derketina DAIŞ'ê wekî beşek ji lêgerîna Tirkiyeyê ya ji bo Sûriyeyeke ku bi her awayî di xizmeta wê de be tên nirxandin. 

 

Geşedanên dawî yên li Bakurê Sûriyeyê careke din nîşan didin ku bê hevsengiya hêzê li herêmê çi qasî qurfbar e. Agahiyên ji qadê tên wergirtin kûrahiya operasyonî ya Rêxistina Îstîxbarata Neteweyî (MÎT) li herêmê û ji nû ve derketina holê ya DAIŞ'ê li Helebê eşkere dikin.

 

Her çend di nihêrîna pêşîn de ev her du pêşketin ji hev serbixwe xuya bikin jî, ew li ser pêşeroja Sûriyeyê fikarên kûr didin der. 

 

CIVÎNA KAMPA HENDERATÊ

 

Civînek ku di 3'yê Mijdara 2025'an de li Kampa Henderatê ya nêzîkî Girtîgeha Navendî ya Muslimiyeyê li Helebê hat lidarxistin, ji civîneke hevrêziya leşkerî ya asayî wêdetir wateyeke xwe ya girîng heye. 

 

Ev civîna ku berpirsê karûbarên derve yê MÎTê Emîr El Ce'bal û Cîgirê Fermandarê Leşkerî yê Lîwaya El-Şimal Mihemed Xasrum beşdar bûn, hebûna Tirkiyeyê li Sûriyeyê nîşan dide. Ne tesaduf e ku her du beşdarên din jî ji gundê Til Cibînê ne. Ev yek rêgeza MÎT'ê ya xebatê bi rêya torên herêmî ji nû ve piştrast dike.

 

Rojeva sereke ya civînê, tevlîkirina ciwanên Ereb û mezûnên lîseyê ji bo xizmeta leşkerî bû. Ev stratejî beşeke girîng a planên demdirêj ên MÎT'ê pêk tîne.

 

EREBÊN CIWAN

 

Ajansa îstîxbaratê ya Tirkiyeyê demografiya herêmê bi baldarî analîz kiriye. Bikaranîna ciwanên Ereb di operasyonên li ser herêmên ku Kurd lê dijîn de hem rewabûna herêmî peyda dike û hem jî xwedî potansiyela gurkirina aloziyên etnîkî ye. Ev sepandineke nûjen a stratejiya klasîk a "dabeş bike û bi rê ve bibe" ye.

 

BERNAMEYÊN PERWERDEHIYÊ

 

Di vê çarçoveyê de, perwerde niha li du cihên cuda berdewam dike:

 

Akademiya Leşkerî ya Esed ku li nêzîkî xaçerêya El-Mot e, meh û nîvek e perwerdehiyê pêşkêş dike. Akademiya Leşkerî ya Humsê jî ji bo heman heyamê perwerdehiyên paralel pêk tîne. Her du bername sê meh in.

 

Her du dewreyên perwerdeyê yekser di bin çavdêriya personelên leşkerî yên Tirkiyeyê de tên kirin. Ev nîşan dide ku hebûna leşkerî ya Tirkiyeyê li Sûriyeyê ji sînorên fermî pir wêdetir diçe.

 

HEDEF

 

Taxên Şêx Meqsud û Eşrefiye yên Helebê û her wiha bajarê Kobanê, dibin hedef. Qonaxa yekem dê Şêx Meqsud û Eşrefiye hedef bên girtin. Ev her du tax deverên Helebê ne ku piraniya nifûsa wan ji Kurdan pêk tê. Ji ber ku bi salan e li ber êrişên komên cuda li ber xwe dane, ev tax xwedî girîngiyeke sembolîk in.

 

Di qonaxa duyemîn de jî hedef bajarê Kobanê ye. Kobanê ku di salên 2014-2015'an de bi berxwedana xwe ya li dijî DAIŞ'ê ket rojeva raya giştî ya navneteweyî, bûye sembola têkoşîna azadiya Kurdan. Hedefgirtina vî bajarî ji aliyê MÎT'ê ve ne tenê şerekî leşkerî ye, di heman demê de beşek ji şerî derûnî ye jî.

 

DAIŞ DÎSA LI HELEBÊ YE

 

Bûyerên li navçeya Şear a Helebê ku baregeheke DAIŞ'ê ye, lawaziya hevsengiya ewlehiyê li Sûriyeyê nîşan didin. Çekdarên DAIŞ'ê bi eşkereyî li herêmê hatine bicihkirin û cilên rêxistinê li xwe kirine. Ya hîn ecêbtir nebûna destwerdana hêzên ewlehiyê yên HTŞ'ê ye ku heta ferman jî ji wan re hatiye dayîn ku "nêzî DAIŞ'ê nebin". Ev gelek pirsan dide der. Gelo di navbera HTŞ û DAIŞ'ê de "peymana neêrişkirinê" heye? An jî hevkariyeke tirsnaktir heye?

 

Hebûna DAIŞ'ê li navçeya Şearê ji hêla çekdarekî bi navê Ebû Nezîr el-Tunisî ve tê birêvebirin. Ev zilam ku xuya ye Tunisî ye, avahiyeke sêqatî ku berê wekî navendeke tenduristiyê dihat bikaranîn veguherandiye baregeha xwe.

 

Ev navend ku li rojavayê xaçerêya el-Hilwaniyeyê ye, bi berdewamî ji 20 çekdaran zêdetir lê dijîn. Çekdarên din li seranserê Şearê belav bûne. Piraniya çekdaran ji Helebê ne û vê dawiyê tevlî DAIŞ'ê bûne. Ev yek nîşan dide ku hewldanên rêxistinê yên ji bo wergirtina endamên herêmî çalak in. Hebûna DAIŞ'ê li Şearê zexteke mezin li ser nifûsa herêmê dike.

 

REWŞA GEL

 

Jin neçar in ku serpoşan li xwe bikin. Firotina cixareyan li supermarketan hatiye qedexekirin. Tirs û fikar di nav gel de belav bûne. Ev kiryar nîşanên eşkere yên vegera polîtîkayên zordar ên DAIŞ'ê yên ji serdema xîlafetê ne.

 

Hebûna DAIŞ'ê li Helebê ne tenê bi Şearê ve sînordar e. Tê gotin ku çekdar ber bi taxa Mesakên Hanano ve belav dibin û ji danê êvarî ve li gelek taxên bajêr tên dîtin. Ev belavbûn ji hêla tu hêzên ewlehiyê ve nayê astengkirin. Ev dîtin nîşan didin ku DAIŞ bi veşartî û bêdeng li Helebê belav dibe. Tê ragihandin ku hikûmeta Ahmed el-Şara ji vê yekê haydar e, lê sedema toleransa wê hîn ne diyar e.

 

ÇIMA?

 

Ev bêdengî çend îhtimalan derdixe holê. Ya yekem, HTŞ bi DAIŞ'ê re peymaneke taktîkî çêkiriye. Ya duyem, kapasîteya leşkerî ya HTŞ'ê ji bo şerê li dijî DAIŞ'ê têrê nake. Ya sêyem, aktorên derve, dibe ku Tirkiye, zextê li wan dikin ku çavên xwe bigirin. Kîjan îhtimal rast derkeve jî, encam ji bo gelê Sûriyeyê cihê karesatekê ye. 

 

ŞEREKÎ PIRALÎ

 

Hebûna MÎT'ê li Sûriyeyê ji operasyonên leşkerî wêdetir diçe. Îstîxbarata Tirkiyeyê tevahiya avahiya îdarî ya li herêmên di bin kontrola HTŞ û muxalefetê de li gorî berjewendiyên xwe dîzayn dike. Ji saziyên leşkerî bigire heya avahiyên sivîl, ji rêveberiya herêmî bigire heya mekanîzmayên aborî, şopa tiliyên MÎT'ê li her derê heye. Ev ji operasyoneke îstîxbaratê ya klasîk wêdetir diçe, bi bandor hikûmeteke sîtavî temsîl dike.

 

PIŞTÎ ŞARA

 

Hesabên piştî Ahmed el-Şara daxwaza sazûmankirina MÎT'ê li Sûriyeyê dikin. Di vê senaryoyê de, hêmanên Artêşa Neteweyî yên ku ji hêla MÎT'ê ve hatine perwerdekirin û hevrêzkirin dê derkevin pêş. Kadroyên ku ji hêla îstîxbarata Tirkiyeyê ve li ser erdê hatine bicihkirin, dê şûna HTŞ'ê bigirin. Ev stratejî bi zelalî armancên demdirêj ên Tirkiyeyê li Sûriyeyê eşkere dike. Armanc Sûriyeyek e ku xizmeta berjewendiyên Tirkiyeyê bike, bêyî ku kî li ser desthilatdariyê be.

 

BAKUR Û ROJHILATÊ SÛRIYEYÊ

 

Çalakiyên MÎT'ê yên ku herêmên Rêveberiya Xweser hedef digirin jî piralî ne. Wekî beşek ji operasyonên kampê, hewldanên revandina malbatan ji Kampa Roj û Kampa Holê berdewam dikin. Ev kamp ji bo malbatên DAIŞ'ê û ewlehiya wan girîng in. Hewldanên daxilbûna navxweyî didomin da ku hem di asta karmendan de hem jî di asta endaman de sîxur werin bicihkirin di nav saziyên Rêveberiya Xweser de. Ev beşek ji stratejiyekê ye ku rêxistinê ji hundir ve "ji holê rake".

 

Wekî beşek ji berhevkirina îstîxbaratê, herikînek domdar a agahdariyê der barê girtîgehan, xalên kontrolê, tesîsên leşkerî û saziyên sivîl de tê peydakirin. Operasyonên medyaya dîjîtal tên meşandin da ku agahdarî werin berhevkirin û bi rêya kom û kesan propagandayê were kirin.

 

ENCAM

 

Polîtîkaya Tirkiyeyê ya li Sûriyeyê her tim ji hêla pêkhateyeke "piramûr" ve hatiye avakirin. Artêşa Neteweyî, HTŞ û carinan jî bermahiyên DAIŞ'ê wekî amûrên curbicur ên vê polîtîkayê hatine bikaranîn. Berfirehbûna bê asteng a DAIŞ'ê li Helebê ji hêla HTŞ'ê ve nîşan dide ku ev stratejiya "piramûr" xwedî aliyekî nû ye. DAIŞ wekî "hêzeke yedek" tê bicihkirin ku li dijî hebûna Kurdan li hin herêman were bikaranîn.

 

XETERE

 

1 - Xetere ji bo Şêx Meqsud û Eşrefiyeyê nêzîk e. Ev tax hedefa sereke ya bernameyên perwerdeyê ye ku ji hêla Rêxistina Îstîxbarata Neteweyî (MÎT) ve tên koordînekirin. Di mehên pêş de xetereyek cidî ya operasyonên leşkerî heye.

 

2 - Kobanê wekî armanceke demdirêj di rojevê de ye. Armanca dawîn a bernameyên perwerdeyê avakirina kapasîteyeke êrişê li dijî Kobanê ye.

 

3 - Gefa DAIŞ'ê li ser Helebê zêde dibe. Berfirehbûna bêkontrol a rêxistinê gefeke hebûnî li ser bajêr çêdike.

 

MA / Erdogan Altan